meteo
3

W wypadku psychrometru Augusta, który znajduje się w żaluzjowej klatce meteorologicznej, przyjęto prędkość ruchu powietrza 0,8 m-s^-1. Stała psychrometryczna A wnosi wówczas 0,000706 (Olszewski, 2000; Rojecki, 1959).

Ponieważ każdorazowe obliczanie charakterystyk wilgotności powietrza (ej, A) według wzoru byłoby dość kłopotliwe, opracowano odpowiednie tablice psychrometryczne (dawniej stosowano również różnego typu suwaki psychrometryczne - na wzór suwaka logarytmicznego). W polskiej służbie meteorologicznej są używane Tablice psychrometryczne A. Rojeckiego (1896-1978) z 1959 r. lub nowsze, z 1982 r., Tablice psychrometryczne i hi-grometjyczne K. Kostyrki, J. Szumowskiego i A. Szerszeń. Obecnie zwykle obliczenia charakterystyk wilgotności są dokonywane komputerowo w odpowiednich programach.

W pomiarach terenowych i innych doraźnych używa się przenośnego aspiracyjnego psychrometru Assmanna (rys. 2.6). Dwa termometry są umieszczone w obudowie metalowej, ze specjalnym urządzeniem zasysającym powietrze (aspiratorem), które przepływa wokół osłoniętych zbiorniczków termometrów z prędkością 2 m-s^-1. Każdorazowo przed pomiarem należy zwilżyć wodą destylowaną batyst na termometrze (odpowiednią pipetą). Po uruchomieniu aspiratora (nakręcenie sprężyny lub włączenie baterii) należy odczekać do ustalenia się temperatury na termometrze zwilżonym.

Rys. 2.6. Psychrometr Assmanna

Ciśnienie pary wodnej oblicza się z wzoru:

P

755

e = E' ■ (t -1') ■

gdzie: E' - maksymalne ciśnienie pary wodnej w temperaturze termometru zwilżonego, t - temperatura powietrza (termometru suchego), t' - temperatura termometru zwilż-

onego_5jp - ciśnienie atmosferyc/.ni W praktyce charakterystyki wilgotności są i< >••• u odczytywane z odpowiednich tablic lub obliczane komputerowo.

Obecnie w klatkach na stacjach meteorologicznych coraz częściej są instalm*. również psychrometry Augusta wentylowane (aspiracyjne), w których prędkość i u-1 ■ powietrza wynosi 2,5-4 m-s ¹ (Różdżyński, 1995).

Metoda kondensacyjna, to znaczy pomiaru temperatury punktu rosy, ji-.t ... stosowana w higrometrze kondensacyjnym. Higrometry te są znane od cl. c ■ ale były używane w pracach laboratoryjnych, a dopiero rozwój elektroniki stwor vl m żliwość dostosowania ich do celów meteorologii. W takich higrometrach wyko) / \ u, się zjawisko kondensacji pary wodnej na ochłodzonej powierzchni. Pomiar poh r ochładzaniu powierzchni zwierciadła (metalowego) aż do temperatury⁷ punktu j <» jest stwierdzane metodami fotoelektrycznymi. Odpowiadające tej temperaturze nul malne ciśnienie pary wodnej (E') jest zarazem aktualnym ciśnieniem pary⁷ wodm i i Tego rodzaju higrometry są stosowane m.in. w automatycznych stacjach meteoroh >f i nych (Różdżyński, 1995).

Metody elektryczne są oparte na wykorzystaniu właściwości higroskopijnyi h m których substancji. Substancja taka stanowi roztwór (elektrolit), którego stężenie .ul od wilgotności powietrza, a miarą tego stężenia jest jego oporność elektryczna. W i rzystuje się również higroskopijne substancje stałe, które pochłaniają parę \vmi w warstwie powierzchniowej lub w całej masie. Tu również pomiar wilgotności p<>l na pomiarze oporności elektrycznej lub pojemności elektrycznej substancji wystaw mu , na działanie wilgotnego powietrza.

W praktyce meteorologicznej wciąż powszechne zastosowanie mają metody sorpcyjne i psychrometryczne.

23. Zmiany wilgotności powietrza z wysokością

Zawartą w atmosferze parę wodną ruchy powietrza przenoszą zarówno w kie 11 mi pionowym, jak i poziomym. Z wysokością ilość pary wodnej bardzo szybko malej' wysokości 1,5 km od poziomu morza jest zawarte ponad 50% całej wilgoci atmosh i nej, a do wysokości 5,5 km więcej niż 90% (Barry, Chorley, 2003); na wysokości 8 Km ¹ wartość pary wodnej wynosi zaledwie 1% jej ilości na poziomie morza. Ubytek w | •< * trzu pary wodnej z wysokością jest szybki, ale nie zachodzi równomiernie - wystęj >u| i

przemian warstwy powietrza mniej łub bardziej wilgotnego. Szczególnie znaczny ......

wilgotności, aż do stanu nasycenia, występuje w warstwach chmur (powyżej po/r - ¹ kondensacji).

Praktycznie cała para wodna znajduje się w najniższej warstwie atmosfery 11 "i" sferze, która sięga nad biegunami ok. 8-10 lun, a nad równikiem 18 km. W wy/ /v»* warstwach atmosfery są już tylko śladowe ilości wody, których obecność przęjnr i ¹ niekiedy w postaci chmur. Są to stratosferyczne obłoki perłowe (iryzujące), pov. u na wysokości 15-30 km, zbudowane z kropelek wody, oraz nocne obłoki mezosli i " (srebrzyste), na wysokości ponad 70 km, złożone z kryształków lodu. Obydwa 11 ■■¹ »!• obłoków powstają rzadko, można je obserwować tylko w godzinach nocnych w !■ ■ • w wyższych szerokościach geograficznych.

■

i

i

■

«

«

►

>