P6190569

W pobliżu jajnika, w tkance łącznej krezki jajnika i w wiązadle >/. rokim , Hęamrntum latum/ znajdują się gniazda komórek o charakterze wyd/ielm-c*ym. przypominające wyglądem komórki kory nadnerczy.

NARZĄDY SZCZĄTKOWE ZWIĄZANE Z JAJNIKIEM

W pobliżu jajnika można znaleźć narządy szczątkowi*, które są pozostałością procesów rozwojowych. Nadjajnik iepoophoron) Jest pozostałością prun«-icza foieaonephrom) i homologicm przewodzików odprowadzających fductuli elłe-rent en) oraz najądrza (epidtdymis). a składa się z szeregu ślepo zakońcronyc h kanalików, leżących w krezce jajnika. Kanaliki to wpadają do wspólnego przewodu. biegnącego równolegle do jajowodu. Przewód ten także kodery sią ślepo. W jego górnej części może wystąpić rozszerzenie, zwano cystą Morgarj-niego.

W pobliżu macicy w wiązadle szerokim inożna znaleźć inne ślepo zakończone kanaliki tworzące przyjajnik fparoophoron). który Jest pozostałością ogonowej części pr a ner cza. a odpowiada szczątkowemu narządowi — przyjądrzu f parad tdymis). występującemu u mężczyzn.

4AIN0C PO MENOPAUZIE

Po prawie trzydziestu lalach pełnienia czynności wydziolniczych i produkowania gamet jajnik przestaje funkcjonować. Ustaje zarówno produkcja hormonów. Jak i owocytów. W związku z tym ustaje też cykl zmian w błonie śluzowej macicy, cykle menstruacyjne, pojawia się menopauza. Stan ten występuje u kobiet w wieku 45—50 lat i oznacza koniec zdolności posiadania potomstwa. Jest to etan identyczny z tym. jaki występuje po chirurgicznym usunięciu jajników lub Ich zniszczeniu przez naświetlanie.

Mc-nopauzę poprzedzają zazwyczaj zaburzenia w nebroregulacji naczyń, co powoduje występowanie opisywanych przez pacjentki „uderzeń krwi do głowy I uczucia gorąca". Zaburzenia w układzie nerwowym mogą dotyczyć nieprzystosowania się do nowej sytuacji i prowadzić nawet do zmian psychicznych. Często występują w tym okresie bóle głowy. Umiejętne stosowanie zastępcze hormonów jajnikowych może znacznie te objawy złagodzić. Podawanie hormonów przysadkowych jest nieprzydatne, ponieważ zazwyczaj gona-dotiopiny produkowane są w normie albo w nadmiarze, a nie znajdują czynnego narządu, na który mogłyby oddziaływać.

W jajniku nie ma ciałek czynnościowych, a więc rozwijających się pęcherzyków I ciałek żółtych, występują natomiast w znacznej ilości ciałka zanikowe. Ustaniu produkcji hormonów jajnikowych, a zwłaszcza estrogenów, towarzyszą zmiany w niektórych narządach obwodowych. Najbardziej wrażliwe na brak estrogenów są gruczoły związane z zewnętrznymi narządami płciowymi. Gruczoły t« zanikają, a błona śluzowa pochwy staje się cienka i wrażliwa na zakażenia.

JAJOWODY

Jajowody tuba uierima) sę parzystymi przewodami łączącymi w pobliżu jajników jamę macicy z jamę otrzewnej. Anatomicznie rozróżnia się w nich cztery lirfnhł; |l Oh*    ł^łr,lflTHUi przebiegającą w    macicy łpaif ule-

rlnah fi raośn 'iuhmita). stanowiącą ^ióUi odełnok przy samej macicy; 3J ban-kę jajowodu Iampuita luba* utmimmm). najdłuższą I najważniejszą jego część, o świetle około 5 mu». w której dochodzi do aepiodaienta» oraz 4) lejek Iłmiu*-dlhtihimJ. zakończony stisąfd sini jajowodu tUmbrla*- lahee ufarJaaej prayfte* gającya»i do jajników.

Długość jajowodu sięga kilkunastu ccntymoUów. Wewnątrz jest on wy. hieny błoną śluzową, tworzącą bardzo silne poialdowanla w bańce jajowodu fnm/julla oviductl). Są to fałdy biegnące podłużnie, które zmniejszają się w pobliżu macicy, tak że w części śródściennej * światło Jest prawie okrągło z lekko zaznaczonymi fałdami.

Błonę śluzową pokrywo jednowarstwowy nabłonek zlotony z komórek ur/.ęsionych i ni&urzęsionych. zapewne wydzlejniczych Wysokość nabłonka zmienia się w przebiegu cyklu miesiączkowegoJW momencie owulacji nabłonek jest wysoki, walcowaty, po menstruacji zaś jego wysokość obniża się. Bardziej obniżają się komórki urzęsione, tak to nieurzęsiont* sterczą ponad nimi do światła. Komórki urzęsione i wydzielałcze mogą przechodzić przeobrażenia i zmieniać się jedne w drugie. Przekształcenia te są sterowane przez hormony. Estrogeny sprzyjają powstawaniu komórek urzęsionych, progesteron zaś wpierw przyspiesza ruch. a potem powoduje zanik rzęsek. Rzęski wykonują ruch ku macicy, wspomagając schodzenie zapłodnionego jaja czy zarodka. Zrąb warstwy właściwej błony śluzowej ma podobną budowę jph zrąb endoractrłum i może ulec podobnym przeobrażeniom w czasie 'ciąży, gdy dojdzie do ciąży jajowodowej. | o • - v

Błona ralęśniowoi składa się z dwóch warstw: .^wewnętrznej, okrężnej lub spiralnej, oraz 2) zewnętrznej podłużnej. Obło te warstwy nlo są od, siebie wyraźnie oddzielone.

Błona śluzowa jajowodów,wydziela płyn o znaczeniu prawdopodobnie odżywczym dla komórki jajowej i wczesnych okrosów rozwoju zarodka. Perystal-tyczne ruchy, błony mięśniowej Jajowodów odgrywają rolę w transporcie spermy.

Jajowody otoczone są błoną surowiczą p typowej budowie.

W czasie owulacji aktywne ruchy błony mięśniowej jajowodu ustają. Ujście brzuszne jajowodu jest bardzo silnio unaczynione. Naczynia, a zwłaszcza pętle naczyń tylnych znajdujące się w strzępkach, w czasie owulacji wypełniają się krwią i dochodzi do zjawiska podobnego do erekcji dal jamistych. 2yty silnie przekrwione, usztywniają strzępki jajowodu, zbliżając je do jajnika, powiększają ujście brzuszne i w ten sposób ułatwiają trafienie uwolnionego przez owulację jaja do jajowodu.

MACICA

Macica futerus) jest częścią układu płciowego żeńskiego, w którym normalnie przebiega rozwój zarodka. Jest to narząd kształtu groszkowatego* spłaszczone-go w osi brzuszno-grzbietowej, przez co spłaszczone jest także *^w**^®®^s**^c'^,‘ Anatomicznie wyróżnia się w maclcyirzoo (corpus ulerll, jeżący dnun Hunom merli w kierunku jamy brzusznej. Poniżej trzonu znajduje się przewężenie, zwane ęlcśnlą f/sf/inuisj, ą dalej tkwiąca częściowo w pochwie cylindryczna część macicy, zwana szyjką 4ceivlx uteri). Ta czętó szyjki, która tkwi w poci wio, zwie się częścią pochwową (potllo vaglnalh), widoczna w niej Jni ujście zewnętrzne światła macicy.

MacKf wysłana jest błoną śluzową lendomęlriuatJ. SrtjP# macicy żkudow* na jest z grubej warstwy włókien mięśniowych gładkich tworzących ■ tiulu, J2bo i SS Uioou macicy są pokryte otrzewną, która łsHsm pmcbo-dsi do przodu na pęcherz moczowy, do tylu zaś na odbytnic* Pneaąmm ras-miary macicy są następujące: długość ^5 an« szerokość li *■. I^wy^{< w},” przodnio-tytasj U en W przebiegu dąży rozmiary te sneczam się i«t«-szają-

Masa macicy powiętaaops Jest pod koniec ciąży U rezy# giówam praet

tt