PC110973

144 MegdUana Ratajczak

tucznego. co może wywołać nieporozumienie w krajach anglojęzycznych, 7m pojęcia narodowość używa się często jako odpowiednika obywatelstwa”, Dcftmcjc mniejwMct wywołują wiele emocji, wydaje się, że najmniej kontrowersji wzbudza ta z 1966 roku, zapisana w artykule 27 Paktu Praw Obywatel* skieb i Politycznych ONZ;

(„J zaauwcjizośź temp *ię pupę bobowo mmejszą od pozmtakj ludności durnego pohstw*, mt-zajmującą pozycji panującej którą cńotktHńe - obywatele ótmeft) państwa - posiadają cechy #. mewa:, fsljgjjfis; języtowc od«&aiksj|ee ich ^pozostałej ludności państwa i kuksy ~ przyiwą. aWj w zaatyHe - posiadają poczucie wpUno^ Sórowkk m zadumane wtamej kohory, aa* abpi lab języka¹¹.

1. Obecność grup etnicznych w Telewizji Polskiej

W artykule 21 (ust, 21, pkt 9) ustawy o radiofonii i telewizji znalazł się za* pis, w którym zobowiązano nadawców publicznych do „uwzględnienia potrzeb mniejszości narodowych i grup etnicznych”¹³. Przyjmuje się jednocześnie, źc podstawą do interpretacji tego obowiązku jest podpisana i ratyfikowana przez Polskę Konwencja Ramowa Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych. Polska zobowiązała się tym samym uznawać, że „prawo każdej osoby, należącej do mniejszości narodowej, do wolności wyrażania opinii obejmuje wolność posiadania własnych opinii oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei w języku mniejszości bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Osoby należące do mniejszości narodowej nie będą dyskry-minowane w dostępie do środków przekazu. (...) Strony przyjmą stosowne środki w celu umożliwienia dostępu do środków przekazu osobom należącym do mniejszości narodowych oraz w celu wspierania tolerancji t ułatwiania pluralizmu kulturowego” (art. 9, ust. I i 4 Konwencji Ramowej Rady Europy).

Przedstawiciele nadawcy publicznego w Polsce uważają, że telewizja jest stworzona do wspierania i propagowania mniejszości. „Telewizja jest najlepszym ^adwokatem mniejszości*, bo tylko ona może pokazać całą ich sytuację, złożoność, barwność, bogactwo. To jest jedno z zadań telewizji publicznej. Zostało to zapisane w ustawie o radiofonii i telewizji. Głównym realizatorem zapisu jest Telewizja Regionalna”¹⁴, Telewizja publiczna przygotowuje stale, cy-

'* 1. SomIwz, Naród, paóttwo I mnlejazotd etniczne z perspektywy ettropejako-muzułmaó-tkiej, |ir,| A. Kipciś, L Koponwio, A. Tyszka, Komunikacja międzykulturowa. zNttema l hn-pnetje, Wkrwawa 1999, * 191.

■ B Klimkiewicz, kMejaudd narodowe w aferze publicznej, reprezentacje. praktyki I regulacje medialne, Krakńw 2003, s, 9S,

” Na podstawie ustawy o radiofonii i telewizji 129,12,1992 raku. O/.U, z dnia 29.01.1993 r,

^M Fragment wysUgMem* Tadeusza Skoczka (ówezcanefo członka Zarządu TVF) pt Jiaroóo-ma czy narodowościowa", na konferencji zorganizowanej w Bialymaioku w 2002 roku przez Inny • tut Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku i Telewizję Polską,

Mb* *b okazjonalne programy dla i o nrnÓKoykMcti cMcoijdi a f«ke MW® te pokazyw. ar.e tą w programie I t II oraz w pasmach ąpatejdi, poygdlowywany ch przez poszczególne ośrodki telewizyjne. Ta rola jśtMbat awcjsTości**, którą telewizja sama sobie przypisuje, daje niemalże acnpiOKąi-x możliwości w procesie kreowania wizerunku grup etmczwycb i narodowych » Polsce. Dotychczasowe doświadczenia pokazują jednaką ze sa one me w pęka niorzyitywane, i to nie tylko z winy nadawcy publicznego. Z jednej bowiem ansy wiele inicjatyw pozostaje jedynie w formie pisemnych badż słownych do Uncji nadawcy publicznego, o czym będzie mowa w dalszej części artykułu, z drugiej zaś można odnieść wrażenie, że przedstawiciele nie wszystkich mnogości dostrzegli istotną rolę mediów w kształtowaniu pożądanego wizerunku. Jatego też brakuje z ich strony przygotowania strategii prowadzenia przemyśl nj, stałej polityki medialnej.

Można uznać, że 1995 byt rokiem przełomowym. Od tego czasu Telewizja Pohla zaczęła częściej prezentować audycje uwzględniające problemy samej' maci. Pojawiły się programy w języku białoruskim, ukraińskim, litewskim czy fcuzsbskhn.

Prezentacja problematyki grup etnicznych ma służyć kilku celom:

•poznaniu kultury mniejszości narodowych i etnicznych zamieszkujących

Mfcfc

•dokumentowaniu i utrwalaniu faktów społeczno-kutairowydi z życia mkjirnści,

•promowaniu tradycji i zwyczajów lokalnych społeczności mniejszościowych,

•    walce z istniejącymi stereotypami,

•prezentacji wydarzeń społeczno-kulturalnych oraz inicjatyw gospodarczych i ekologicznych, wywodzących się ze środowisk mmcjszościowydi,

•    wzbudzaniu szacunku wobec innych rełigh,

•    propagowaniu wzorców zgodnego współżycia, tolerancji i szacunku wobec mych kulturowo społeczności¹⁵.

Telewizja Polska próbuje realizować te cele w prezentowanych audycjach. Ich autorzy podkreślają, że bardzo ważne jest, by treści trafiły do tak zwanego jńła większościowego**. W świadomości wielu Polaków problemy mmejszo-fó etmeznych w ogóle nie istnieją, nie znają ich, ponieważ najczęściej nie nneh tan do czynienia. Programy telewizyjne mają pomóc w przełamaniu uprzedni i stereotypów, które związane są z niektórymi grupom etnicznymi, mają pomóc w poznaniu ich kultury, obyczajów i tradycji, dzięki czemu możemy do-*rcec, że często niewiele różnią się one od tych przez nas kultywowanych. Ten etap poznawczy oraz próba zmiany istniejących w naszym społeczeństwie uprze-ś»ś leżą w interesie grup etnicznych, gdyż stanowią pierwszy etap w tworzeniu •uuiuiku tych społeczności. Waldemar Janda, jeden z twórców programu jEt-

H^Mawski. T. Skoczek, op. cii., s. 22-23.