a) neutralizacji wolnych kwasów tłuszczowych,
b) zraydlcnia neutralnego tłuszczu przez nadmiar ługu,
c) okludowania tłuszczu neutralnego przez soapstock oraz porywania tl
przez wodę i solankę w czasie jego przemywania. -||
Straty wymienione w pkt a zależą od kwasowości i rodzaju oleju, a ^ szanie ich mija się z celem, gdyż prowadzi do pogorszenia jakości raf Straty wymienione w pozostałych punktach są zależne od wybranego y,arj t tcchnolologii odkwaszania, staranności obsługi oraz, w dużej mierze, od r jJ* ju i jakości oleju surowego.
Bielenie
Bielenie ma na celu uzyskanie jasnego lub bezbarwnego oleju w wm usunięcia z niego niepożądanych substancji, a przede wszystkim barwni^ Proces bielenia najczęściej jest prowadzony przy użyciu stałych adsorbent jak aktywne ziemie bielące i węgle aktywne. W trakcie bielenia adsorW pochłaniają na swej silnie rozwiniętej powierzchni barwniki naturalne, rejJ mydeł z procesu odkwaszania, barwniki brunatne powstające w procesie mag,, zynowania i przerobu nasion i olejów oraz śluzy i fosfolipidy nie usunk w procesie hydratacji i odkwaszania. W wyniku filtracji bielonego oleju kuje się jako produkt uboczny zaolejoną ziemię bielącą, zawierająq oprócj adsorbentów ok. 30% substancji tłuszczowej. Straty podczas bielenia zależą od ilości dodanych adsorbentów i staranności przedmuchiwania osadu w filtrze Ilość stosowanego adsorbentu (głównie ziemi bielącej) zależy od jego zdolności odbarwienia, a skuteczność przedmuchiwania od struktury jego ziarnistości dlatego jakość adsorbentu i jakość oleju surowego ma decydujący wpływ m straty powstałe w tym procesie.
Odwanianie
Odwanianie oleju jest ostatnim etapem oczyszczającym w procesie rafinacji. Celem tego procesu jest usunięcie z oleju związków chemicznych nadających mu niepożądany smak i zapach. Powyższe związki można podzielić oj 2 grupy. Pierwsza z nich - jako składniki naturalne olejów surowych - nadaje im specyficzny smak i zapach. Do drugiej grupy należą związki, które powstały w tłuszczu w czasie jego wydobywania, przechowywania i w pierwszych etapch rafinacji wskutek rozkładu samego tłuszczu i substancji towarzyszących. Związki te najczęściej nadają olejom smak i zapach uniemożliwiający bezpośrednie spożycie. Proces odwaniania polega na destylacji oleju z przegrzaną parą wodną pod zmniejszonym ciśnieniem. Substancje smakowo-zapachowe należą do związków lotnych i podczas procesu zostają oddestylowane. Na straty tluszos w procesie dezodoracji składają się:
- masa oddestylowanych substancji zapachowych i smakowych oraz lotnjd kwasów tłuszczowych,
. masa tłuszczu naturalnego porwanego w postaci drobnych kropelek z parą wodną
liczne straty w tym procesie nie przekraczają 0,5%. Odpady z odwaniania są bogatym źródłem tokoferoli i steroli, które można wykorzystać przemysłowo, wyodrębnienie jednak tych odpadów nastręcza wiele trudności i jest możliwe tylko przy zastosowaniu odwaniaczy ciągłych, z zabudowanym systemem kon-densującym opary.
Utwardzanie tłuszczu
Celem procesu utwardzania (uwodornienia) jest częściowe lub całkowite wysycenie wodorem wiązań podwójnych zawartych w naturalnych glicerydach, co powoduje podwyższenie temperatury topnienia tłuszczy i zmianę ich konsystencji Utwardzone oleje są niezbędne do produkcji wszystkich rodzajów margaryn, tłuszczy cukierniczych, kuchennych i piekarskich. Proces uwodornienia przebiega w obecności katalizatora niklowego. Straty substancji tłuszczowej praktycznie nie występują natomiast na efektywność procesu ma wpływ zużycie importowanego katalizatora oraz wodoru. W procesie utwardzania odzyskuje się niewielkie ilości zużytego katalizatora, który sprzedaje się do huty jako złom niklowy.
Produkcja margaryny i tłuszczów 100%
Margaryna jest produktem wytwarzanym głównie z roślinnych tłuszczów rafinowanych ciekłych i utwardzonych oraz z mleka lub wody. Pod względem fizycznym margaryna jest emulsją typu woda z olejem utrwaloną za pomocą emulgatorów i lecytyny. W skład margaryny wchodzą również substancje smakowe i zapachowe, barwnik oraz witamin A i D. W Polsce wyższe gatunki margaryny noszą nazwę masła roślinnego. Skład margaryny i jej cechy można regulować w szerokim zakresie, w zależności od jej przeznaczenia Tłuszcze 100% obejmują grupę tłuszczów stałych i półpłynnych o zróżnicowanych cechach fizycznych i chemicznych. Są to tłuszcze piekarskie, kuchenne, cukiernicze produkowane przy użyciu rafinowanych tłuszczów roślinnych lub zwierzęcych i ciekłych z dodatkiem emulgatorów i lecytyny. W trakcie produkcji wszystkich tych tłuszczów powstają odpady w postaci tzw. margaryny zabrudzonej oraz tłuszczu kanałowego. Margaryna zabrudzona jest wytapiana i po oddzieleniu wody poddawana pełnemu procesowi rafinacji Uzyskany rerafinowany tłuszcz jest przeznaczony do produkcji różnych asortymentów margaryny łub tłuszczów 100%. Zadaniem załogi mar-garynowni jest dążenie do minimalizacji odpadów w dziale margarynowej w wyniku przestrzegania reżimu technologicznego produkcji systematycznego i skutecznego prowadzenia remontów maszyn i urządzeń oraz egzekwowanie dostaw opakowań bezpośrednich dobrej jakości
52