31574 Werbalna4

to&Ut 10. Zwłądfl ntętr/mafa % onsaginoSo

wlitsnsmi. co jest w\u/rm bruku punownnw u,ul *>bą. w    >

piit^iku ro/tUuh. usprawiedliwianie |*r/cv Chuda halnemu uJ, 25% jitell było ulrgiy próbą poradzenia .sobie / oskarżeniami i    ' •

jwwłnno by<f posprzątane. Kiedy interakcja sprowadziła sję do    ' ’

Wyzwiskami,stola tię bardziej agresywna. Ani Cliad, ani Dip;ik nie    J

asertywnego sposobu omówienia sprawy porządku w ii li wspólnym J W celu lepszego rozróżnienia między tymi Iranu pojęciumi. p_)Y mistępnjaiym sytuacjom:

1.    Od dlti/.ucgo czasu stoisz w kolejce, aby kupić bilety na ries/jjey xiV f,„., śrią koncert. W tymc/asie kilka osób podchodzi do kogoś stojącego J*,^v| i zachowuje się, jakby stali w kolejce.

2.    Nic śplw, iir/ąi się do późna do egzaminu, który mas? zdawać j|w I dnia, Ijtd/Jc w mieszkaniu obok urządzają imprezę i o pierwszej '"'l puszczają głośno rozpraszającą muzykę.

3.    jesteś na obied/ie rodzinnym, na którym po raz pierwszy spotów I i łodziami i rodzeństwem swego partnera/partnerki. Jegojej ojciet _AV, | opinię, którą u/najew za obrailiwą, a nikt przy stole nie Wydaje się

tego komentarza jako czegoś wyjątkowego.

W każdej z tych sytuacji masz własne zdanie i w idealnych ! wyraziłbyś je. Rzeczy wiiric, jeśli znalazłbyś się w tych sytuacjach, to prawdiifuy, . I miałbyś zaplanowaną odpowiedź, jednak, co ciekawe, badania wyraźniei; że ludzie często odgrywają zachowanie lepiej „w myślach" niż w ncay^l (Spit/bcrg, (lupach, 1984). Oznacza to. że abstrakcyjnie łatwo jest wian: J byłoby wUśdwie coś powiedzieć w tych sytuacjach, ale większość ludzi J robi, Ludzie często denerwują się, ie spowodują kłopoty lub zaklóu Wjcje osób sądzi, a dochodząc swego, będą spostrzegani jako niegr/fnu .) agresywni. Istotnie, gdy asertywność jest okazywana w nagły i tnsensywnrint często jest interpretowana jako agresywność.

Wracając do początkowej scenki, pomyśl jak inaczej mogła potaat interakcja, Dipak, zamiast krzyczeć agresywnie: „To miejsce wygŁąh jił przeszedł tędy tajfun!*; mógł obudzić Cha da i asertywnie powiedzieć ,0* wiem. ze uczyłeś się do późna. Ale już kilka razy sprzątałem nasz wspólnymi a ty i twoi pr/yjadcic robiliście w nim bałagan. Prosiłem dę też kilhlnnJ żebyście po sobie sprzątali. To także mój pokój i myślę, że to nie w porąfel i twojej stron) wykorzystywać moje prawa w tej sytuacji. Prosię rię, «'*■ i posprzątaj to" Podobnie Chad ulegle próbował uniknąć kłopotit, iMcrftojMl uczył się / przyjaciółmi minionej nocy. Zamiast tego mógł stwierdzić aseftp^l .Dipak. mai/ rację, straszny tu bałagan. Ale myślę, że to nie w ponądku.*1 «okujesz, że posprzątam i samego rana po tym, jak uczyliśmy się do^ł w nocy Posprzątam trochę później*.

Paw manie nad subą jest ważne, ale może być detnonstrowaDe ni»' ió/mib sposobów, Zazwyczaj najbard/ic | kompetentną jego ibrinąjcM aspu^l U7Jiinie czyjegoś zdania, próba rozpoznania i przyznania racji mnvm wjA'1

359

tytuncjł, jednocześnie wyrażając swoje własne prawa i poglądy _{trrr> ar}^_nf.

W iwuAth przykładach, asertywne odpmied/i ru początku zawiriają “rnfyf-ini mm***

element uznania przyczyn działania innych osób (np. .Winu, /r wwMmwwiWtziiMiw

dobrze się bawić ie. ale..."), a nastęjmie ra/roczcmu wtonego polo-

żenią w lej sytuacji. Robiąc to, me unieważniasz ich pruw przez

domaganie się swych wiaimch. W urodę jest lo próba zjirhowania twa* *******,«*

tię jednocześnie stosownego i skutecznego.

10.2.3. Ekspresyjność

Ekspresyjność jest umięjętnnśdi| kierowania komunikacją werbalną i niewerbalną. Ekspresyjność sprawia, że zachowania komunikacyjne uj żywe, urozmaicone, kolorowe. JeM głównym śposobem okazywam.i afektów i emocji w interakcjach, a także przekazywania poszczególnych niuansów znaczeń i intencji. Ekspresyjna komunikacja w dużym stopniu polega na mimice twarzy, gestach, zróżnicowaniu głów oraz wyborze słów. Jeśli doiwńdrauz kontaktu z font o płaskim emocjonalnie tonie głosu łub / kimś bardzo monotonnym, to szybko zdajesz sobie sprawę, u taki glos przeszkadza w komunikacji.

Jak dowiedziałeś się z Rozdziału 5. głos jest ważnym kanałem komunikacji (Scbercr, 1986). Istnieją trzy główne rodzaje tonu głosu: głębokt-płydd. *anrv tkł-miękki oraz gruby-denki. Wymiar gięboki-płytki opisuje zakres od dźwięków o niskiej częstotliwości wytwarzanych przez rozluźniany narząd głosu, do dźwięków o wyższej częstotliwości wytwarzanych przez upięty narząd głosu. Zazwyczaj osoby posługujące się głębokim głosem są traktowane jako bardziej kompetentne, a posiadające głos płytki jako mniej kompetentne. Wymiat uondu-auęUd odnoś się do zakresu od szorstkości głosu metalicznego czy wrzaskliwego do głosu płynnego, bardziej stłumionego i rozluźnionego. Zwykle osoby posługujące óę miękkim głosem są uważane za bardziej kompetentne niż ie posługujące się głosem szorstkim. Wreszde. wymiar gruby-denki opisuje zróżnicowanie głosu od niskiego i silnie rezontijącego głosu, który komunikuje dużą energię, do bardziej gwałtownego i niskiego głosu o małej sile. Zazwyczaj osoby / grubszym gkwem są uważane za bardziej kompetentne niż te z den kim głosem.

Ekspresyjność jest także widoczna w komunikatach niewerbalnych przekazywanych n pomocą mimiki twarzy i oczu, Twarz, a w szczególności oczy, są uważane za okno duszy człowieku. Mimo tego założenia, już we wczesnym dzieciństwie uczymy się kontrolować lub korygować naszą mimikę, jeśli nic ilitcmy ujawniać nas/ydl uczuć innym. W różnych sytuacjach ta umiejętność kierowania mimiką staje się niezbędna dli kompetentnej komunikacji Wiele sytuacji wymaga uprzejmych odpowiedzi tłumiących prawdziwe uczucia. Na przykład, pr/jrjadółku może zapytać dę, co myślisz o jej nowej fryzurze. Choć możeśz mieć ochotę głośno się roześmiać, prawdopodobnie zareagujesz raczej w ł)aid/te| stonowany sposób. Podczas negocjacji, druga stroną może zaproponować knr/ystną ofertę, jednak kompetentną reakcją będzie raczej ostrożna aprobata lub