Czas wolny od pracy zarobkowej wymaga wypełnienia go treśdanpu^ Podstawową sprawą jest poznanie i analiza mechanizmów ludzkiego działania^ przy zagospodarowywaniu czasu wolnego. Wyjaśnia je teoria potrzeb. Wy#J rębnia się w niej dwa rodzaje potrzeb: 1) potrzeby niedostatku, 2) poteffl ludzkiego rozwoju. Zgodnie z tą teorią człowiek jest motywowany głótf/nlp potrzebą rozwoju, której szczegółową odmianę stanowi potrzeba samoreafi^ cji. Polega ona na maksymalnym rozwijaniu i doskonaleniu wszystkich uzdo® nień i możliwości jednostki.
Człowiek jest istotą bio-socjo-kulturalną i wszystkie trzy sfery jego ludz&e| istoty stanowią jedność wzajemnie się dopełniającą. Rozwój osoby ludzlSi polega zatem na: 1) rozwoju biologicznym, 2) rozwoju społecznym, 3) rozwojg kulturalnym. Rozwój biologiczny wymaga właściwej pielęgnacji, wyrównyeftl nia braków organizmu. Rozwój społeczny - na wrastaniu w grupy społeczni!
oraz na przyswajaniu odpowiednich ról. Rozwój ten wymaga sprzyjającym® sytuacji interakcyjnych88, integracyjnych i partycypacji89. Rozwój kulturalnyjg wrastanie w wartości kultury materialnej i duchowej oraz mtemalizowaniej® pożądanych modeli kultury, norm i wzorów.
Zgodnie ze środowiskowym ujmowaniem wychowania trzeba zapewnili warunki do zaspokajania potrzeb wynikających z posiadania czasu wołnejfl różnym jednostkom i grupom społecznym. Instytucje wychowania powinml w sposób intencjonalny91, świadomy i celowy oddziaływać na liczne rzeszlg wprowadzając je w możliwie sensowne, zdrowe i kulturalne formy odpoczynjj ku i rozrywki. Poprzez nasycenie bowiem środowiska życia wszelkiego rodzajl|| wartościami preferowanymi przez najróżniejsze instytucje i placówki manii szansę zaspokojenia potrzeb i zainteresowań maksymalnej liczby osób, dająfjj możliwość każdej z nich wyszukania tego, czego najbardziej potrzebuje, a,3| zarazem dla niej ponętne, i w takich zespołach, które wydają się najbarda|| pociągające. Owe instytucje, pliicówki i organizacje będą realizowały funkcji intencjonalnego wychowania do czasu wolnego, podnosząc wydatnie kultur^ jego spędzania.
Działalność pedagogiczna w zakresie czasu wolnego powinna być ukieruri kowana na realizację dwóch rodzajów ogólnych zadań: 1) profilaktyczni^^
I ii
przedmiotów, zjawisk tu|y|
88 interakcja - wzajemne oddziaływanie na siebie osób 2etknięde się ze sobą dwóch lub więcej akcji, działań, dążeń.
89 partycypacja - branie w czymś udziału, uczestnictwo.
90 internalizacja - przyjmowanie wartości, norm, poglądów, zasad narzucanych początkowo z zewnątrz i uznawanie ich za swoje.
91 intencjonalny - mający na celu, zamierzony, umyślny.
BU) kreacyjnych. Dzięki realizacji zadań pierwszego rodzaju następowałoby Bminowanie i minimalizowanie wysoce niekorzystnych zjawisk w obrębie 1 tfczasu wolnego, natomiast realizacja zadań drugiego rodzaju dostarczałaby Bflpiracii i zaprawiałaby do twórczych poszukiwań wzorów zachowań wolnocłowych, zdobywania większego mistrzostwa, osikania wyższych sprawno-Kj i realizacji wartości wyższego rzędu.