69953 skanowanie0027

232 ĆATUlte4^0WlEDZl W ANALIZIE STYLISTYCZNE)

Mistrzowskie przykłady takiego słownego filmowania (jak w [10]) i fotografowania (jak w [11]) znajdujemy w tekstach Ryszarda Kapuścińskiego [por. sposób 9 w poprzednim rozdziale}. .

ŚLAD 2: Również dla odbiorcy przeznaczone są wszelkie dane faktograficzne: imiona, nazwiska i pseudonimy bohaterów, nazwy miejscowości, miejsc, instytucji^zestawienia liczbowe różnego typu. W „Przemienieniu w Toporowie” ważny pod tym względem zdaje się akapit czwarty, który w dwóch datach i związanych z ntpi zdarzeniach przedstawia naj-nowszą historię Toporowa, a w pozbawionym emocji i ocen zdaniu zaczynającym czwartą kolumnę tekstu (akapit 38.) mówi o wartości podaroW§j| nego wsi obrazu równej wartości kościoła. Suche informacje, podawane bez upiększeń i komentarzy mają w sposób dobitny upewniać czytelnika, że przedstawiony świat istnieje naprawdę: bciIdentyfikuje gp nazwa, realny kształt i wymiar. Podobną funkcję dokumentacyjną, ale dodatkowo także r impresywną, przejmującą w swej wymowie - spełnia w reportażu Tochmana lista najmłodszych ofiar jednego z epizodów wojny w b. Jugosławii:

[12] Dzieci zaginione w Nevesinju w czerwcu 1992 roku:

Sipković — siedem dni, bez imienia,

Asim Sipković (17 lat)

Huso Śipković (3 lata)

Huso Alitfić (8 MSSi Mecho Alićić'%17 lat)

Merima Alićić (5 lat)

Nazika Alićić (11 lat)

Saudin Alićić (5 lat)

Salih Alićić (16 lat)

Ajla Mahinić (1 rok)

Ibrahim Mahinić (12 lat)

Lejla Mahinić (7 lat)

Omer Mahinić (10 lat)

Amina Omerika (1 rok)

Agan Ploskić (1 rok)

Amra Ploskić (5 lat)

Emin Ploskić (1 rok)

Samra Ploskić (4 lata)

Aila Ploskić (dziewięć miesięcy) [Wojciech Tochman, „Kotłownia”, s. 11]

ŚLAD 3: Wartość faktograficzną mają również dołączane do reportaży prasowych i książkowych fotografie, mapy, szkice. Pomagają one odbiorcy wyobrazić sobie w szczegółach świat, który jest przedmiotem reportażu. Mogą mieć charakter towarzyszącej słownemu opisowi ilustracji, zastępować ten opis łub go interpretować (por. reprodukcja obrazu Jerzego Dudy-Gracza wyeksponowana ponad reporterskim opisem dzieła w „Prze-? mienieniu w Toporowie”, a także całe cykle fotograficzne dołączane do reportaży Barbary Wachowicz czy Melchiora Wańkowicza albo stosować ne najnowszej prasie publikowanie obok siebie reportażu pisanego oraz fotoreportażu połączonychy spólnym wątkiem tematycznym, jak reportaż ^Kotłownia” W|pifecha ToS^S^^^ftSwany zdjfńiami Jerzego Gumowskiego i towarzyszący mu fotoreportaż „Jamą BoapjpH^[Jerzego Cpąn&sy* skiego ilustrowany komentarzem Wojciecha Tochmana^- w „Mag^ffie Gazety” z 4.10.2001, s. 6-11 i 12-13].

ŚLAD 4: Poprzez przytaczanie wypowiedzi postaci w mowie niezależ-'H§lfj^orzei|» ■ odbiory szansy 'ijśfc wcielenie się w Mię słuchacza i powiernika, który beż pośrednictwa osób tmecidymoże ^na- t&jasne jfts&y” poznać myśli i emocje bohaterów, a śledząc właściwości ich zindywidualizowanej, często zabarwionej gwarowo lub środowiskowo mowy, pognać teżich samych (por. prostotę, bezpośredniość, ekspresywność i szczerość wypowiedzi „pana z Towerem” or^zdysts^ft^nl^ pow||liągli\$§iśó i przemyślenie słów księdza - w „Przemienieniu w Toporowie” czy funkcja prezentatywna niegramatyczności i angielskich wstawek mowy polskiego Żyd|J’Wędrujj§dl|;o uąusf-ż reporteremjmflublinie - w ^Jestem Bloom”, por. cytat [5]).

Semantycznie motywowane operowanie formami czasów gramatycznych, które pozwała reporterowi ńaj|rżybl^aiiie do odbiorcy (czas teraźniejszy) i oddalanie (czas przeszły) perspektywy oraz zamykanie (ąągekt dokonany &żs&dwnik#i otwieranie (as|^kt niedokonany) świata przed czytelnikiem. W „Przemienieniu w Toporowie” dominuje czas teraźniejszy (a viig§ także aspekt niedokonany), będący czasem spotkania reportera z mieszkańcami wsi i włączający czas odbioru tekstu?do fflptl; przedstawionego.

Znacznie bardziej skomplikowane układy.-|zasowe znajdziemy w reportażu Barbary Wachowicz „Malwy na lewadach”, gdzie każdy z czasów gramatycznych skupia w sobie wiele różnych czasów reafnyelt I tak czas