222 223 (11)

wać przez włączenie, równolegle do kondensatora Cj, opornika drutowego o pojemności rzędu kilkudziesięciu lub kilkuset tysięcy omów; wartość tej oporności jest dobierana w celu uzyskania żądanego wzniesienia charakterystyki.

Jeżeli pojemność wyjściowa obliczanego stopnia jest tego samego rzędu co i robocza pojemność wejściowa następnego stopnia, to w układzie równoważnym szeregowej korekcji wielkiej częstotliwości wystąpią dwie pojemności: C, = Cu-y/ + C_mt oraz C. = C_wtjr + C_mj. W tym przypadku Cmi i Cm₂ stanowią częściowe pojemności montażu, równe sumie całkowitej pojemności montażu C_m; można przyjmować, że C_m, = C_mi ~ 0,5 C_m.

W takim przypadku charakterystyka częstotliwościowa stopnia jest określona przez równanie wyższego rzędu i korekcja szeregowa może zapewnić większy zysk wzmocnienia lub szersze pasmo częstotliwości wzmacnianych, niż zapewnia to układ korekcji równoległej. Jednakże uzyskanie monotonicznej charakterystyki częstotliwościowej (charakterystyki pozbawionej wzniesień i zapadnięć) możliwe jest w tym przypadku tylko przy pojemności C, = 3C,, co ogranicza możliwości stosowania tego układu. Przy pojemności C, = 4,71 C, uzyskuje się charakterystykę, przejściową stopnia z niewielkim wyskokiem (<5 = l,5”/o) i małą wartością znormalizowanego czasu ustalania (x_u = 1.23). Przy innych wartościach stosunku C_s/C_t charakterystyki mają mniej korzystny przebieg [Lit 11, str. 141—145].

5.7.5. Złożony układ korekcji wielkiej częstotliwości

W przypadku gdy równoległa korekcja wielkiej częstotliwości nie zapewnia niezbędnego wzmocnienia lub wymaga zastosowania elementu wzmacniającego o zbyt dużej mocy, można wykorzystać układy złożonej korekcji wielkiej częstotliwości, zawierające kilka elementów korekcyjnych, lecz dające w zamian zysk we wzmocnieniu. Ze zwiększeniem liczby elementów korekcyjnych komplikuje się zarówno obliczenie jak i strojenie układu, jak również rosną niepożądane oddziaływania na charakterystyki stopnia, związane z wymianą i starzeniem elementów układu; zmniejsza to, oczywiście, niezawodność aparatury. Z tego względu rzadko stosuje się układy korekcyjne zawierające. więcej niż trzy elementy korekcyjne. Najczęściej stosowanymi układami złożonej korekcji wielkiej częstotliwości są układy korekcji rów-noległo-szeregowej (rys. 5-47). W układzie tym całkowita pojemność Co, jaka obciąża stopień, dzielona jest za pomocą indukcyj-ności L, na dwie pojemności Ci i C₂ (rys. 5-48); pojemności te tworzą wraz z indukcyjnościami L, i L₂ układ rezonansowy o znacznie wyższej oporności falowej, niż w przypadku równoległej korekcji wielkiej częstotliwości. W wyniku przy takiej samej górnej częstotliwości roboczej omawiany układ pozwala na włączenie w obwód wyjściowy większej oporności R,, a więc pozwala uzyskać większe wzmocnienie. Pojemność C, stanowi sumę wyjściowej pojemności lampy stopnia C_wyi i częściowej pojemności montażu C_m, obwodu wyjściowego

C| = Cwyl~\~Cml    (5.199)

Pojemność C₂ jest z kolei sumą pojemności obciążenia stopnia C₀ (lub roboczej pojemności wejściowej następnego elementu wzmacniającego) i częściowej pojemności montażu obwodu obciążenia (lub obwodu następnego elementu wzmacniającego) C_m2

Cs — Co + Cmi ⁼ Cwelrtn~\~Cmt    (5.200)

Hh-

Rys. 5-47. Układ złożonej korekcji wielkiej częstotliwości

a) podstawowy; b) „lustrzany"

Rys. 5-48. Równoważny schemat dla zakresu górnych częstotliwości stopnia oporowego ze złożoną korekcją wielkiej częstotliwości według układu z rysunku 5-47a

Schemat równoważny dla zakresu górnych częstotliwości stopnia, który jest przedstawiony na rysunku 5-47, ma postać podaną na rys. 5-48; względne wzmocnienie dla tego przypadku, wyrażone w postaci zespolonej, ma następującą postać (Lit 11, str. 153—154):

y ___l+jaiTęta-fg, b,) -f

1 +jwrg(l +at bO+fjcorg^a-ł-ai bi+ai n)-(-    *

^ +(jtoTg)*gaibi_

+ (jair^aai bi + ai n*)+(j<orj)⁴(aai n —aa, n^!)    (5-201)

223