237

-4?

'52

'52

5J

iteni

Podczas

°*Jnś

Jaki jest cel i jak się przeprowadza odpuszczanie stali?

Odpuszczanie polega na nagrzaniu uprzednio zahartowanego elementu do temperatury poniżej Ai, zwykle jednak nie wyższej niż ok. 550°C. Czas na ogół nie przekracza 2 hjNiekiedy stosuje się trzykrotne odpuszczanie po 1 h. iGłównym celem jest poprawa ciągliwości materiału i zmniejszenie naprężeń, chociaż następuje to kosztem obniżenia jego twardości]

/(Wpuszczanie może być niskie (temp. 100+250°C), średnie (250+450°C) i wysokie (450+600°C). Odpuszczaniu niskiemu poddaje się głównie narzędzia, wyroby nawęglane i hartowane powierzchniowo oraz łożyska, średniemu — resory i sprężyny, a wysokiemu - stale konstrukcyjne i narzędziowe do pracy na gorąca] W tym przypadku odpuszczanie prowadzi do rozkładu austenitu szczątkowego.

^lo ujścia

seme®o.

11.11. Co to jest dylatometryczny wykres odpuszczania stali?

Jest to krzywa zarejestrowana na dylatometrze podczas odpuszczania w funkcji temperatury (rys. 11.7).

eraturze ierwiast-d czemu

peratuiy jeratura ego rol

róbki po. iartenzy. W wynj. : twardą ciągliwy

KŻej >4c_v

Rys. 11.7. Krzywa dylatometryczna nieizoter-micznego odpuszczania stali

nej stali nia

Można na niej wyróżnić cztery stadia odpowiadające różnym zakresom temperaturowym. W I stadium (80+200°C) obserwuje się spadek objętości związany ze zmniejszeniem się tetragonalno-ści austenitu i powstaniem węglika £ (Fe^-jC). W II stadium (200+280°C) następuje rozkład austenitu szczątkowego na mar-tenzyt odpuszczony, co prowadzi do wzrostu objętości. W III stadium (280+400°C) występuje silny skurcz próbki związany z całkowitym wydzieleniem węgla z przesyconego ferrytu i przemianą węglika £ w FesC. W IV stadium (>400°C) następuje koagulacja

237