240wb

o wyszukanych formach. Kościół św. Anny -dzieło Tylmana z Gameren ma dwuwieżową fasadę. Element ruchu wprowadzają wielokrotne pilastry i takież gzymsy, przerwane tympanonem nad głównym wejściem. We wnętrzu sklepienie zdobią malowidła i wspaniałe stiuki Baltazara Fontany (il. 248).

Prócz opisanego kościoła św. Anny Tylman z Gameren jest twórcą centralnych kościołów w Warszawie: Sakramentek i Bernardynów. Plany centralne były popularne w baroku polskim. Tylmanowskie kościoły mają mocne, zwarte, proste bryły z silną dominantą kopuły. Kościół Sakramentek ma w planie ośmiobok wpisany w krzyż grecki. Podziały elewacji składają się prawie z samych pionów i poziomów, są bardzo oszczędne. Każda płaszczyzna ściany zamykająca ramię krzyża zakończona jest trójkątnym tym-I    panonem. Jest to doskonale kubiczna bryła,

_240^ „czysta architektura”, niezaciemniona żadnymi

wtórnymi ozdobami. Obydwa te warszawskie kościoły reprezentują nurt silnie klasycyzujący, umiarkowany.

Holender Tylman z Gameren - inżynier, architekt, grafik, polityk i pisarz reprezentuje (poza kościołem św. Anny) najpełniej w baroku polskim - ten właśnie nurt. Charakterystyczne dla niego są liczne pałace i dwory - w Nieborowie, Ossolińskich i Ostrogskich w Warszawie, w Lubartowie, w Starym Otwocku, a przede wszystkim pałac Krasińskich w Warszawie. Pałac jest jednopiętrowy, o ujętej w ścisłe rygory, choć urozmaiconej elewacji. Środkowemu ryzalitowi, zwieńczonemu klasycznym tympanonem, odpowiadają dwa ryzality narożne. Układ między nimi urozmaicają piętrowe, otwarte galerie. Między oknami i arkadami galerii widnieją płaskie pilastry. Całość wieńczy balustrada. Tympanon zdobi płaskorzeźba dłuta Andrzeja Schliitera, twórcy wszystkich rzeźb pałacu.

◄ 242. Tylman z Gameren. Kościół Sakramentek w Warszawie