246 (16)

planety Wenus, ponieważ promień tej planety zmienia się od 0,2' do 0,6' zależnie od jej clongacji.

Poprawka na promień i paralaksę może osiągać wartości do ±1,0' i zależy od momentu i wysokości widocznej. Przy poprawianiu wysokości nic należy jej pomijać.

13.3. WARTOŚCI BŁĘDÓW PRZY OKREŚLANIU WYSOKOŚCI ASTRONOMICZNEJ

Dokładność określenia wysokości astronomicznej zależy od dokładności pomiarów wysokości i ewentualnie pomiaru obniżenia widnokręgu, jak również od dokładności zastosowanych poprawek. W obu wypadkach powstają błędy przypadkowe i systematyczne. Błędy systematyczne pojawiające się w poszczególnych poprawkach sumują się, tworząc błąd wypadkowy'. Czynniki wywołujące błędy przypadkowe są od siebie niezależne i dlatego można zastosować prawo dodawania błędów średnich. Błąd średni określenia wysokości astronomicznej wyznacza się ze wzoru

~ ±>/m_ł²-f mj,    ,    (13.17)

gdzie:

m, — błąd średni pomiaru wysokości,

m, — błąd średni poprawiania odmierzonej wysokości.

Po uwzględnieniu błędów przypadkowych i systematycznych rzeczywista wysokość astronomiczna jest następująca:

h, « h_a±m₀+s₀,    (13.18)

gdzie:

A, — rzeczywista wysokość astronomiczna, h_d — określona wysokość astronomiczna. m₄ — błąd średni określenia wysokości astronomicznej, t₀ — błąd systematyczny określenia wysokości.

Na wielkość błędów wpływa wiele czynników związanych z warunkami obserwacji. Jak wiemy, należą do nich: jasność i ostrość widnokręgu, kwalifikacje obserwatora, rodzaj przyrządów, rodzaj obserwowanego ciała niebieskiego, itd.

Na podstawie wielu badań (prace [3], [4], [14]) można przyjąć pewne średnie wartości błędów. Jeśli idzie o błędy przypadkowe, to w ciągu dnia ich wartość jest równa

m₀ «= ±0,4' do ±1,0'.

Dla warunków zmierzchów i świtów przy obserwacji gwiazd błąd średni zawiera się w granicach

m₀ = ±0,5' do ±1,4'.

Dla Księżyca wartość ta jest największa i wynosi ponad —1*5'.

246