page0026

16

domość lub pobudzenie nerwowe nie może oddzielić się od naszej osobowości, wytrysnąć po za organy naszych zmysłów, wybiedz w dal, na poszukiwanie przedmiotów, aby je poznać lub przeistoczyć.

Zanim dalej pójdziemy, musimy ustanowić ściślej naszą terminologię. Widzieliśmy właśnie konieczność odróżniania wrażeń, których świadomi jesteśmy, od nieznanej przyczyny, powodującej te wrażenia przez działanie na nasz układ nerwowy. Chcąc by nas zrozumiano, tę nieznaną przyczynę nazywaliśmy często przedmiotem zewnętrznym. Ale mianem przedmiotu zewnętrznego oznaczają też często kompleks wrażeń takich jak te, które tworzą dla nas krzesło, drzewo, zwierzę lub jakiekolwiek ciało. Widzę psa biegnącego ulicą, psa tego nazywam przedmiotem zewnętrznym; ale że pies ten, dla mnie patrzącego nań, utworzony jest z moich wrażeń, a te wrażenia są stanem moich ośrodków nerwowych, więc wynika, że słowo »przedmiot zewnętrzny« ma dwa znaczenia; raz oznacza moje wrażenia, to znów przyczynę, te wrażenia wywołującą. Dla uniknienia wszelkiego zamieszania, nazwiemy tę nieznaną nam przyczynę pobudzającą x.

Nie zupełnie jednak jest nam ona nieznaną; wiemy o niej przynajmniej, po pierwsze: że takie x istnieje, a powtóre że obrazu jego nie należy szukać we wrażeniach, jakie w nas wywołuje.

O istnieniu jego jakżeż wątpić? Ta sama zewnętrzna obserwacya dowodzi nam jednocześnie, że istnieje przedmiot odrębny od naszych nerwów

http://rcin.org.pl