page0016

16

jutra, lecz w chwili bieżącej nie pracuje, by przygotować owe jutro. Nic też dziwnego, iż unikając dzisiaj przykrości malej, doznaje częstokroć od owego upragnionego jutra wielkiej klęski.

Z rozbujalą wyobraźnią idzie w parze wielka uczuciowość Polaków. Rzec można, iż te dwie władze duszy, to jest wyobraźnia i uczuciowość, charakteryzują wszystkie ich czyny jako jednostek i jako narodu. Ktokolwiek rzuci dość silnie i głośno hasła, apelujące do tej wyobraźni i uczucia, ten znajdzie rychło u nich odzew i sympatyę. Zawsze w początkach ich działań objawia się zapał powszechny, poryw gorący, entuzyazm bez granic. Wydaje się, iż pójdą jak fala, nie cofną się przed niczem, lecz podobni do huraganu, przełamią i zwyciężą wszystko. Okażą poświęcenie, odwagę i śmiałość, posuniętą aż do płochości, aż do igrania z niebezpieczeństwem, katuszą i śmiercią. Sprawę zawsze pomyślnie zaczną, lecz rychło jednak niedołężnie pokierują i wreszcie zgubią nieładem i niedbalstwem. Czyny ich podobne są do owego sztucznego ognia, co wzbija się w górę z hałasem i olśniewającym blaskiem, by po chwili zgasnąć, nie pozostawiwszy nic po sobie, prócz chmurki dymu.

Uczuciowość i wyobraźnia, jako dominujące władze duszy, sprawiły, iż ze wszystkich sztuk najbardziej rozwinęła się u nich poezya. Dzieła narodowych wieszczów oddziaływują też na ich umysły silniej, niż azieła poetów w innych, zachodnio-europejskich narodach. Ody bowiem tamte ludy kierują się w działaniach swoich zimną roz-

http://rcin.org.pl