CCI00042

ności w trybie legalnej procedury, nikt nie może uchylić się od odpowiedzialności za czyn niedopuszczalny przez prawo, powołując się na rozkaz królewski, bo taki rozkaz nie istnieje. Konsekwencją przyjęcia konstrukcji nieodpowiedzialności monarchy jest obowiązywanie zasady, że nie może on działać sam. Wobec tego każdy akt panującego musi być podpisany (kontrasygnowany) przez odpowiedzialnego ministra. Obowiązek uczestnictwa i współudziału odpowiedzialnego ministra dotyczy również tych aktów woli królewskiej, które wyrażone w innej formie niż pisemna mogą skutkować w przyszłości zobowiązaniami ze strony Korony, np. przyjmowanie przedstawicieli państw obcych, wygłaszanie oświadczeń itp.

Funkcjonowanie tych zasad przeniosło w naturalny sposób ciężar odpowiedzialności za sprawowanie rządów na ministrów jako konstytucyjnych doradców panującego. Nie zmienia to jednak faktu, że monarcha jest formalnie zwierzchnikiem władzy wykonawczej, sprawowanej przez niego nominalnie razem z rządem, którego członków mianuje. Pomimo że członkowie rządu są według prawa tylko doradcami panującego działającymi w jego imieniu, to w rzeczywistości oni właśnie sprawują pełnię władzy wykonawczej. Zdaniem Wilsona" , „istotna rola monarchy w tym systemie polega na zaszczytnej i wpływowej roli dziedzicznego doradcy, której wysoka godność i stała styczność z najważniejszymi sprawami państwa nadają szczególnego znaczenia. Król faktycznie, chociaż teoria tego nie uznaje, jest stałym ministrem różniącym się od innych tym, że nie odpowiada za swe czynności wobec parlamentu i wskutek tego korzysta z mniej rozległej władzy”.

Treścią władzy królewskiej są prerogatywy, czyli pierwotnie dyskrecjonalny zakres uprawnień panującego, pozostałe mu po przejściu innych uprawnień na parlament. W związku z tym jednak, że przy wykonywaniu aktów z zakresu prerogatywy niezbędny jest współudział ministrów ponoszących za nie odpowiedzialność przed parlamantem, przestały one mieć charakter dyskrecjonalny. Oznacza to, że chociaż teoretycznie król może zrobić wszystko, to sposób wykonywania prerogatywy pozbawia go możliwości działania własną mocą. Jest to konwenans konstytucyjny, krępujący prerogatywę w sposobie jej wykonywania i nadający jej już tylko charakter formalny.

Do aktów prerogatywy królewskiej, wśród których wyróżnia się prerogatywy osobiste, rozumiane jako system uprawnień i immunitetów, prerogatywy polityczne oraz prerogatywy królewskie dotyczące Korony w sprawach wewnętrznych i zewnętrznych, należą: zwoływanie i rozwiązywanie parlamentu, powoływanie i odwoływanie premiera i członków rządu, kreowanie nowych parów, mianowanie dostojników kościoła, nadawanie orderów i odznaczeń, stosowanie prawa łaski, promulgacja ustaw, akty o charakterze międzynarodowym. Są one wykonywane - w zależności od ich charakteru i adresata - w formie: rozporządzeń w radzie (Orclers in Coancil), zarządzeń królewskich (War-rants); rozporządzeń królewskich z odręcznym podpisem (Orclers under Sign

²⁷ W. Wilson, Ustrój państwowy w Anglii, Warszawa 1917, s. 83.

46