247

20.2. Paradygmat psychodynamiczny 247

skowane za pośrednictwem kondensacji, oznaczającej łączenie kilku różnych niedozwolonych myśli czy impulsów w jeden obraz senny.

6.    Id i wynikające zeń marzenia senne funkcjonują zgodnie z - określaną tak przez Freuda - zasadą przyjemności; oznacza to, że id nieustępliwie i nie zważając na nic, domaga się natychmiastowych gratyfikacji.

7.    Ego, druga podstawowa struktura psychiki, działa zgodnie z zasadą rzeczywistości, która stanowi skrajne przeciwieństwo zasady przyjemności. Zasada rzeczywistości oznacza reagowanie na otaczający świat zgodnie z tym, jak się go widzi, a nie z tym, jak chciałoby się go widzieć.

8. Za pośrednictwem zasady rzeczywistości ego pośredniczy między id a światem zewnętrznym, decydując o stopniu, w jakim możemy zachowywać się zgodnie z naszymi impulsami.

9.    Ego funkcjonuje na podstawie wtórnych procesów myślenia, które jest z gruntu racjonalne i uwzględnia rzeczywistość. Za pośrednictwem tego rodzaju myślenia dochodzimy do zrozumienia otaczającego świata i reagujemy w sposób zrozumiały dla siebie i innych.

10.Trzecią strukturą psychiki jest superego, które stanowi uwewnętrznioną reprezentację norm i wartości społecznych. Superego powstaje później niż id i ego, głównie na drodze identyfikacji z rodzicami.

11 .Funkcjonowanie superego opiera się na zasadzie idealizmu, kierującej naszymi działaniami zgodnie z uwewnętrznionymi wymaganiami naszych autorytetów. Ego myśli głównie racjonalnie, natomiast superego - nie. Kontroluje ono to, czy dostosowujemy się do wspomnianych wyżej wymagań moralnych, a nie to, czy zachowujemy się racjonalnie.

12.Superego składa się z dwu części: sumienia i ja idealnego. Sumienie tworzy się na podstawie doświadczeń bycia karanym za nieakceptowane zachowania, natomiast ja idealne kształtuje się na podstawie doświadczeń bycia nagradzanym za zachowania godne pochwały.

C. Mechanizmy obronne

1.    Istnieje dziewięć głównych mechanizmów obronnych, które chronią ego przed informacjami i sytuacjami wzbudzającymi lęk.

2.    Mechanizmy te, przedstawione w tabeli 20, stosujemy wtedy, gdy nie potrafimy stawić czoła nieprzyjemnym sytuacjom, w obliczu których stajemy.

TABELA 20.1. Mechanizmy obronne

Mechanizm	Opis	Przykład
Zaprzeczenie	Zaprzeczenie chroni nas przed myśleniem o nieprzyjemnych, nie chcianych czy zagrażających sytuacjach, a także przed odczuwaniem wywołujących niepokój doznań fizycznych pochodzących z organizmu.	Rodziny alkoholików mogą nie dostrzegać oczywistych sygnałów alkoholizmu, z którymi się stykają; młodzi ludzie mogą zaprzeczać zagrożeniu chorobami przenoszonymi drogą płciową, wynikającemu z uprawianych przez nich nietypowych praktyk seksualnych; człowiek z jakimiś rakowatymi zmianami skórnymi może ich nie zauważać i nie szukać w związku z tym porady lekarskiej.
Wyparcie	Wyparcie jest wewnętrznym odpowiednikiem zaprzeczenia; nie zdając sobie z tego sprawy, wyrzucamy ze świadomości nie akceptowane i potencjalnie niebezpieczne impulsy.	Kobieta może bać się kontaktów intymnych z mężczyznami, ponieważ była w dzieciństwie molestowana seksualnie przez swojego wuja. Jednakże wyparła wspomnienia dotyczące molestowania i ani nie może sobie przypomnieć tych wydarzeń, ani powiązać z nimi swojego lęku przed kontaktami seksualnymi.
Projekcja	Swoje własne nie akceptowane i przypuszczalnie zagrażające myśli czy impulsy przypisujemy innej osobie. Podczas gdy wyparcie utrzymuje daną myśl czy impuls poza świadomością, projekcja pozwala nam być ich świadomymi, ale w związku z kimś innym.	Ludzie, których podnieca i pociąga pornografia, mogą stać się niezwykle aktywnymi działaczami zwalczających ją organizacji, ponieważ to raczej u innych ludzi aniżeli u siebie samych widzą te nieakceptowane skłonności.