267 (11)

Przyrząd Hagnera. typ A-3. reprezentuje urządzenie mechaniczne do rozwiązywania trójkątów sferycznych. Jest to precyzyjny arytmometr nastawiany ręcznie na argumenty: szerokość, deklinację i miejscowy- kąt godzinny. Daje 'on w ciągu kilkunastu sekund lozwią/ane elementy trójkąta sferycznego z dokładnością do l\ Skonstruowano wiele podobnych urządzeń mechanicznych, jednak nie rozpowszechniły' się one ze względu na małą dokładność.

Bardziej nowoczesnym urządzeniem do obliczeń astronomicznych linii pozycyjnych jest urządzenie elektromechaniczne skonstruowane i wyprodukowane przez francuską firmę TSF. Znalazło ono szerokie zastosowanie w lotnictwie. Urządzenie to. bardzo wygodne w użyciu, automatycznie rozwiązuje wysokość i azymut w ciągu 15 s z dokładnością I - 2'. Nastawia się je ręcznie na elementy trójkąta sferycznego i zasila napięciem 100 V przez specjalny generator stabilizow-any kwarcem (rys. 14.7). W Żegludze jest bardzo rzadko stosowane, ponieważ wymaga specjalnego zasilania oraz jest czułe na zmiany temperatury.

14.2.1. Przyrząd ARG-3 do rozwiązywania trójkątów sferycznych

Przyrząd ten jest zbudowany na zasadzie odwzorowania stenograficznego widocznej sfery niebieskiej. Na płaszczyźnie koła o średnicy 200 mm wykreślone są równoleżniki deklinacyjnc i kola godzinne, tworząc siatkę. Na rys. I4.8 podano schemat

Kys 14.8. Schemat przyrządu ARG-3

1 — tutka pokrył* trybą. 2 — pokrętło, 3 — lunetka do dokł«Jncp< ustawiania utiokości na tkali. 4 — ruchoma diwigaia. 5 — lunetka do dokładnego okreilama deklinacji i rmejtcottTgo kąta godzinnego

\

omawianego przyrządu. Płaszczyzna siatki pokryta jest szybą (/) i obracana dookoła środkowej osi za pomocą pokrętła (2)_% wskutek czego można przyrząd ustawić na szerokość zliczoną. Do sprawdzenia dokładności ustawienia szerokości zliczonej służy podzialka. Do dokładnego ustawienia szerokości na skali wykorzystuje

267