270220121299

uszkodzonego naczynia i polega na proteolitycznym rozkładzie

wowane kaskadowo), witamina K oraz jony wapnia. Fibryna tworzv _11tf, ganizowane w sieć. która wypełnia się krwinkami. Włókna kurczą sie' ('1 w wyniku uszkodzone naczynie zamyka się. Fibrynoliza następuje do ^retra^ai —.1—i-----------—¹---^——ur ■ - ¹ re0ene- ■

genu, protrombiny i osoczowych czynników krzepnięcia przy udziale ó\a' ^fibr^

U wszystkich kręgowców proces krzepnięcia przebiega pod<^f?^l,,y' jego tempo jest różne (najszybsze u ryb): biorą w nim udział trombocvtv' ^ czowe czynniki krzepnięcia, choć nie jest pewne, czy są one id h⁰®^0, u wszystkich grup zwierząt. Najważniejsze etapy osoczowej fazv kr7o!!)!^{C^n,} krwi przedstawia rys. 3.    ^eP^fl'ęcia

Wskaźniki hematologiczne

Krew jest dobrym materiałem diagnostycznym — pobranie jej do bada* jest łatwe i mało inwazyjne dla organizmu, a analiza dostarcza wielu inform -o jego stanie fizjologicznym, ponieważ skład krwi odzwierciedla zmiany zachcf dzące w różnych narządach, np. szpiku kostnym, wątrobie, nerkach. ^cn°'

Badania krwi wykonuje się w celu diagnozowania chorób i monitorowa, nia przebiegu ich leczenia, profilaktycznie, a także w celach poznawczych.no w badaniach wpływu różnych czynników na organizm.

Analizy obejmują zarówno krew obwodową, jak i układ krwiotwórczy Do podstawowych badań należą: oznaczenie wskaźników ilościowych (liczeb ność erytrocytów, leukocytów i trombocytów, hematokryt, rozkład wielkości krwinek, tempo opadania erytrocytów (OB) — tzw. morfologia krwi), ocena rozmazu (odsetek poszczególnych grup i stadiów rozwojowych leukocytów, morfologia erytrocytów), ocena preparatów szpiku, badania cytochemiczne, pomiar oporności osmotycznej erytrocytów, badania hemostazy.

Badania krwi obejmują także oznaczanie poziomu różnych substancji obecnych w osoczu: elektrolitów, witamin, białek, substratów energetycznych (glukozy, wolnych kwasów tłuszczowych), metabolitów (np. kwasu mlekowego, amoniaku, mocznika, kwasu moczowego, kreatyniny), hormonów, cholesterolu oraz aktywności wielu enzymów.

Otrzymane wyniki porównywane są z wartościami referencyjnymi. Jako normy hematologiczne przyjmuje się średnie wartości wskaźników w populacji osobników zdrowych, są one różne w zależności od wieku, niektóre także-w zależności od płci. U kręgowców niższych, szczególnie u zmiennocieplnydi, wartości referencyjne mogą wykazywać bardzo dużą zmienność sezonową związaną ze zmianami temperatury otoczenia, a także często różnią się znacznie między osobnikami, nawet pochodzącymi z tej samej populacji.

Do oznaczania większości parametrów hematologicznych wykorzystuje się obecnie automatyczne analizatory hematologiczne, oparte na technice cy-tometrii przepływowej lub konduktometryczne. Cytometria przepływowa wykorzystuje zjawisko rozpraszania światła laserowego przez komórki lub fluore-scencję barwników związanych z przeciwciałami monoklonalnymi selektywnie przyłączonymi do struktur poszczególnych rodzajów komórek (fale światła o różnej długości wybiórczo wzbudzają fluorescencję różnych barwników). Komórki rozcieńczonej krwi w komorze przepływowej tworzą cienką wiązkę (płyną

jedna za drugą). Por a dzięki precyzyjnemu czebności, a także oce konduktometryczne op czy, które są proporcjo Metody te umi komórek krwi. W przyj jednak ocena mikrosk Do badań wy na na antykoagulant, wane są różne subsl lub szczawiowego. N nych antykoagulantó nie się różnić. Przed konać badania pilot które pod wpływem i

Wskaźniki czerwoi

W badaniar ki, informujące o lic hemoglobiny. Pods

•    Wskaźnik hen ułamka dziesń krwi.

•    Liczba erytroc w jednostce ol

•    Stężenie hem objętości krwi

•    Średnia objęti

•    Średnia zaw; moglobin) — t

•    Średnie stęż moglobin coi

•    Stopień ani; wskaźnik zri U wszystkie

ją mniejsze lub wielu czynników (np. temperatur pomiędzy gatui metrów czerw u których najw ratura otoczeni Zmiany w; różnego rodzą

ⁿera_Q

fibryny,

18