Ćwiczenie 9. Porównanie morfologii leukocytów i leukogramu różnych ssaków
Białe krwinki różnych zwierząt są do siebie dość podobne. Występują jednak pomiędzy nimi niewielkie różnice, np. liczby segmentów jądra czy wyglądu i rozmiarów ziarnistości. Także udział różnych typów leukocytów u różnych zwierząt może być różny, np. u większości ssaków w leukogramie przeważają neutronie, jedynie u przeżuwaczy występuje zwykle niewielka przewaga limfocytów.
Wykonanie oznaczenia;
1. Oblicz odsetek poszczególnych grup leukocytów na rozmazach krwi człowieka, szczura, psa, kota, konia, krowy i kozy (na 100 komórek).
2. Zaobserwuj różnice budowy i charakterystyczne cechy leukocytów różnych ssaków.
3. Wyniki wpisz do tabeli 9 i porównaj.
Tabela 9. Leukogram krwi obwodowej różnych ssaków [%]
Obraz białokrwinkowy: wzajemne proporcje pomiędzy poszczególnymi gmpami leukocytów oraz ich właściwości morfologiczne mają dużą wartość diagnostyczną, a odchylenia od normy mogą wskazywać na różne zaburzenia w organizmie.
We krwi zdrowego człowieka przeważają granulocyty obojętnochłonne, głównie ich dojrzałe stadia — neutrofile segmentowane (tab. 10). Obniżenie odsetka neutrofilów (<50%) połączone ze spadkiem ich bezwzględnej liczby (większość źródeł podaje jako minimalną wartość prawidłową 2500 w mm3 krwi, ale według niektórych jest to 2000 lub nawet 1500 komórek w mm3) określa się jako neutropenię. Może ona wystąpić przy niektórych zakażeniach bakteryjnych, wirusowych, pierwotniaczych i grzybiczych, podawaniu niektórych leków (np. cytostatyki, część antybiotyków, leków przeciwzapalnych), czy w zaburzeniach czynności układu krwiotwórczego. Z drugiej strony, wzrost poziomu neutrofilów powyżej 7000 w mm3 krwi (neutrofilia), szczególnie połączona z odmłodzeniem tej populacji krwinek (wzrost odsetka młodszych stadiów) może wskazywać na ostry lub przewlekły proces zapalny w organizmie.
O eozynofilii mówi się w przypadku występowania >4% granulocytów kwasochłonnych. Występuje ona najczęściej w inwazjach pasożytniczych i chorobach alergicznych. Te ostatnie wiążą się też często z występowaniem bazofilii (>1% granulocytów zasadochłonnych), która może pojawić się także przy różnych zaburzeniach metabolicznych oraz w przebiegu niektórych chorób infekcyjnych (np. ospy wietrznej).
O timfocytopenii mówi się, kiedy odsetek limfocytów we krwi obwodowej jest niższy niż 25%. Jej przyczyną może być zażywanie steroidów, zaburzenia hormonalne (nadczynność nadnerczy), niektóre zakażenia, wrodzone lub nabyte niedobory immunologiczne, a także stres. Limfocytoza (>50% limfocytów) pojawia się w czasie procesów zapalnych i niektórych zakażeń wirusowych.
Monocytopenla (spadek odsetka monocytów <3%) może wystąpić przy leczeniu cytostatykami, kortykosterydami i interferonem oraz w niektórych chorobach autolmmunologicznych. Monocytoza (>8% monocytów) pojawia się przy zakażeniach wirusowych i bakteryjnych, chorobach pasożytniczych i in.
Ponadto, zmiany liczby i odsetka poszczególnych grup leukocytów występują w chorobach proliferacyjnych układu krwiotwórczego (np. białaczkach).
Wykonanie oznaczenia:
f. Oblicz odsetek poszczególnych grup leukocytów w wybarwionych preparatach (fizjologicznych lub patologicznych).
2. Wyniki zamieść w tabeli 10 i porównaj z wartościami normalnymi, wskazując ewentualne nieprawidłowości.