283 (21)

fakty i związki między faktami, stawiać nowe hipotezy, sprawdzać je itp. Ze względu na cc właściwości modelowanie ma znaczenie nie tylko w nauce, ale również w med>cynie praktycznej. Na przykład na podstawie badań modelowych w oparciu o zebrane informacje o chorym oraz o odpowiednie modele matematyczne można przewidywać kierunki rozwoju choroby itp.

11.2. Rodzaje modeli

Powszechnie stosowane w naukach medycznych i biologicznych modele dzielimy na nauępujące rodzaje:

11.2.1.    Modele biologiczne

Na tych modelach bada się ogólne prawa biologiczne, procesy patologiczne, działanie różnych środków chemicznych, leków, wpływu czynników fizycznych itp. Do tej grupy zaliczamy zwierzęta doświadczalne, izolowane komórki i tkanki, organelle komórkowe itp.

11.2.2.    Modele fizyczne

Są to modele zawierające układy elementów mechanicznych, hydraulicznych, elck-tiycznych. elektronicznych itp. Umożliwiają one naśladowanie określonych procesów biologicznych przez procesy fizyczne, dzięki czemu uzyskuje się łatwość obserwacji oraz analizy. Przykładem takich modeli jest model hydrauliczny obiegu krwi. w którym rzeczywiste elementy układu krwionośnego (serce, tętnice, żyły ud.) zastępuje się odpowiednimi układami w postaci pompy, przewodów elastycznych itp.

11.2.3.    Modele analogowe

W modelach tych układ rzeczywisty zastępuje się układem innego rodzaju, przy c/ym nowy układ opisuje się takimi samymi równaniami matematycznymi jak układ rzeczywisty. Z kolei parametry równań dla układu analogowego są odpowiednio proporcjonalne do parametrów równań dla układu rzeczywistego.

W skład modelu analogowego wchodzą elementy elektryczne, elektroniczne itp. Odpowiednie maszyny analogowe pozwalają bezpośrednio obserwować przebiegi czasowe tych wielkości oraz badać zależność ich przebiegów od odpowiednich parametrów. Dzięki temu można sprawdzać przyjęte założenia początkowe, szczegółowo opisać przebieg badanego zjawiska oraz przewidywać nowe fakty - trudne lub wręcz niemożliwe do zaobserwowania na obiekcie rzeczywistym Na przykład zjawiska związane z przepływem krwi w układzie krążenia możemy hadać na modelu analogowym złożonym z obwodu RLC (ryc. 11.1).

283