28 (485)

»

? mv-

i tirli

] v;i| i* y J ii .. f {>

'•i ;;;

Produkcja

Rys. 3.9. Typowa krzywa długookresowego kosztu przeciętnego

•••

■IIij:

! lit; ,

I' I. «

m

'!*

i! I ¹ •

■liii:

^! '-Asi;

. i iii

' i • K*

: .

11

•V

:T

' i

3.7. RÓWNOWAGA PRZEDSIĘBIORSTWA

W WARUNKACH KONKURENCJI DOSKONAŁEJ

Zachowanie przedsiębiorstwa ńa rynku jest determinowane przez sytuacje rynkowe, zwłaszcza’ przez liczbę firm działających na danym rynku, bariery wejścia i wyjścia, cechy produktów, wpływ rynku na cenę, wpływ pozacenowych czynników na poziom popytu i podaży. W zależności od tych sytuacji wyróżnia się tynek doskonały i rynek niedoskonały, w ramach którego są wyodrębniane konkurencja monopolistyczna, oligopol i monopol (patrz rys. 1.1, rozdz. 1).

Konkurencja doskonała istnieje wtedy, gdy spełnione są następujące warunki:

1.    Na tynku występuje duża liczba sprzedających i kupujących. Każdy z producentów wytwarza znikomą część łącznej produkcji. Zmiana wielkości ich produkcji nie wpływa na podaż. Producenci nie mają wpływu na ceny - cena jest niezależna od producenta.

2.    Istnieje doskonała mobilność czynników produkcji (swobodny ich przepływ między poszczególnymi gałęziami produkcji) oraz możliwość zakładania nowych przedsiębiorstw. Nie ma barier wejścia na rynek.

3.    Oferowane do sprzedaży towary mają jednakowe (zbliżone) cechy użytkowe. Reklama i marka filmowa nie odgrywają żadnej roli.

4.    Kupujący i sprzedający mają doskonałą znajomość rynku (dysponują pełną informacją). Oznacza to, że producenci mają pełne rozeznanie dotyczące cen, kosztów i możliwości sprzedaży na rynku, a konsumenci mają pełne informacje o cenach, jakości i dostępności dóbr.

t I

'* ■ li

». 11

ijoa*.

:

t>

•y

I

f

£

r

! W warunkach konkurencji doskonałej przedsiębiorstwo jest jednym z licznych podmiotów na rynku. Zwiększenie podaży przez przedsiębiorstwo nie wpływa na poziom ceny. Wykres ceny (c) jest prostą równoległą do osi odciętych (rys. 3.10).

Rys. 3.10. Utarg całkowity, przeciętny i krańcowy

Utarg całkowity (U_c), czyli przychód ze sprzedaży, jest równy iloczynowi sprzedanych produktów (0 i ich ceny.

Utarg przeciętny (U_p - U_c / O) jest sumą pieniędzy uzyskanych za jednostkę sprzedanego towaru. Ze względu na to, że cena nie zmienia się wraz ze zmianami sprzedaży, utarg przeciętny jest równy cenie.

Utarg krańcowy, czyli przyrost utargu całkowitego związany ze wzrostem sprzedaży o jedną dodatkową jednostkę (U_k =AU_C /AQ), jest równy cenie, ponieważ przedsiębiorstwo każdą następną jednostkę produkcji sprzedaje po tej samej cenie.

Podejmując decyzje dotyczące rozmiarów produkcji, przedsiębiorstwo kieruje się kryterium maksymalizacji zysku.

Całkowity zysk przedsiębiorstwa jest to różnica między utargiem całkowitym i kosztami całkowitymi (Z_c = U_c - K_c). Na rynku doskonale konkurencyjnym cena jest wielkością niezależną od producenta. Cena jest ukształtowana przez rynek i poszczególni producenci nie mają na nią wpływu. Dążące do maksymalizacji zysku przedsiębiorstwo będzie zwiększało rozmiary produkcji dopóty, dopóki utarg krańcowy (a więc w warunkach doskonałej konkurencji także cena, gdyż Uk = U_p = c) będzie wyższy od kosztu uzyskania kolejnej jednostki produkcji (czyli kosztu krańcowego).

57