290 291

wiście nauczyciela, sformułują określone problemy, będące przedmiotem dalszej pracy poznawczej.

Szkolne audycje telewizyjne mogą również być wykorzystywane w toku czynności rozwiązywania problemów. W tej sytuacji przed audycją formułujemy na podstawie aktualnie opracowywanych treści określone problemy. Następnie możemy powiedzieć: „Za chwilę będzie audycja. Spróbujcie zastanowić się i powiedzieć, na które z wysuniętych problemów odnaleźliśmy odpowiedź, na które — nie?” Analizę audycji telewizyjnych przeprowadzamy konfrontując je z pytaniami problemowymi, a pytania nadal otwarte czynimy przedmiotem dalszej pracy poznawczej.

Filmy dźwiękowe, jako środek dydaktyczny, przedstawiają określoną rzeczywistość w aspekcie dynamicznym za pomocą obrazów w połączeniu z komentarzem słownym i dźwiękowym tłem.

Możliwości wykorzystywania filmów dźwiękowych w edukacji wczesnoszkolnej jest wiele, na przykład temat: Wyodrębnianie zdarzeń w filmie pt. Ludka.

Na początku lekcji nauczyciel powiedział: „Za chwilę obejrzycie film. Przypatrzcie się postępowaniu Ludki, aby ją sprawiedliwie ocenić”. Następnie dokonano projekcji ciekawego filmu z życia szkolnego: Ludka ciągle spóźniała się na lekcje. Na korytarzu już po przerwie znalazła portmonetkę z pieniędzmi i fotografiami. Obejrzała je, przeczytała napisy, wiedziała, czyja to własność. Weszła do klasy, usiadła na miejscu, włożyła do teczki znalezioną portmonetkę. Po lekcjach na ulicy biegła za Magdą, uczennicą klasy III, właścicielką zguby. Nic zdążyła. Magda odjechała autobusem. Ludka bezpośrednio idąc do domu oglądała wystawy sklepowe. Przed jedną z nich położyła teczkę, po chwili klientka przywiązała w pobliżu teczki psa, a sama weszła do sklepu. Ludka nie mogła zebrać swoich rzeczy, pies pilnował, ujadał, a gdy powędrował już ze swa panią — l.udka poszła dalej. Wystawa z zabawkami zatrzymała ją. Weszła do sklepu. Zabawka — żołnierz, który ruszał głową, rękami — zwrócił uwagę dziewczynki. Ludka oraz gromadka dzieci patrzą z zachwytem na piękną zabawkę--żołnierza...

W tym miejscu przerwano projekcję filmu i nauczyciel powiedział: „To nie koniec filmu. Obecnie zastanówcie się, jakie może być zakończenie zdarzenia, którego fragment oglądaliście na filmie”. W tym momencie nastąpiło zakończenie aktywności jednolitej dzieci w ramach koncepcji aktywności zróżnicowanej'.

W dalszym ciągu opracowania wymienionego filmu zorganizowano aktywność zróżnicowaną. Dzieci z poziomu pierwszego i drugiego miały, w warunkach aktywności indywidualnej o charakterze zróżnicowanym, ułożyć opowiadanie pt. Ludka, ze szczególnym uwzględnieniem próby odpowiedzi na następujące pytanie: „Jak według ciebie będzie przebiegała dalsza akcja filmu pt. Ludka. Natomiast uczniowie z poziomu trzeciego mieli

¹ Por.: rozdz. V.

następującą propozycję: Ułóż projekt zakończenia filmu pt. Ludka, będący równocześnie próbą odpowiedzi na następujące pytania:

1.    Czy Ludka kupiła zabawkę?

2.    Czy Ludka pójdzie następnego dnia do szkoły?

3.    Jak zareagowały dzieci w szkole na zniknięcie portmonetki z pieniędzmi?

4.    Doradź Ludce, jak powinna postąpić.

Dzieci poziomu pierwszego i drugiego rozpoczęły pracę o charakterze zróżnicowanym, natomiast dzieci z poziomu trzeciego — aktywność zbiorową z nauczycielem. Odczytano tekst dla poziomu trzeciego i zaproponowano zastosowanie w opowiadaniu następujących wyrazów: żołnierz, zabawka, portfel, portmonetka, pieniądze, własność, kradzież, nieuczciwie, postąpiła, myślała, kupić, zastanowić się. Następnie zredagowano jedno wstępne zdanie rozpoczynające wspomniane opowiadanie. Po dyskusji zbiorowej w obrębie poziomu tekst pierwszego zdania miał następujące brzmienie: „Ludka nie kupiła zabawki”. Podczas aktywności indywidualnej o charakterze zróżnicowanym dzieci miały dokończyć tekst wspomnianego opowiadania wykorzystując zarówno podany materiał słownikowy, jak i pytania.

W dalszym ciągu pracy wszystkie dzieci pracowały indywidualnie, natomiast nauczyciel udzielał doraźnej pomocy napotykającym trudności w pracy.

Po zakończeniu aktywności indywidualnej przez wszystkie dzieci i przygotowaniu tym samym opowiadania według podanych propozycji rozpoczęła się aktywność jednolita o charakterze zbiorowym. Dzieci z poszczególnych poziomów odczytały teksty swoich opracowań, dyskutowały nad nimi i dokonywały zbiorowej ich oceny. Dla ilustracji przytoczymy dwa opowiadania: jedno z poziomu pierwszego, drugie — z poziomu trzeciego.

Poziom trzeci: „Ludka nie kupiła zabawki. Nie poszła następnego dnia do szkoły. Wszystkie dzieci szukały portfela i złodzieja. Ludka powinna od razu oddać portfel nauczycielce”.

Poziom pierwszy: „Według mnie Ludka kupi tę zabawkę. Nie pójdzie jednak do domu. Będzie chodzić ulicami, będzie jej smutno. Nie cieszyła ją zabawka. Myślała: co zrobięz tobą żołnierzyku? Usiadła pod drzewem przy drodze i usnęła. Śniło jej się, że dzieci w całej szkole mówią: „Złodziejka, Ludka złodziejka”. Ludka wrzasnęła z płaczem: nic! Otworzyła oczy. Stal przed nią Pan Policjant. Było już ciemno i zimno. Zaprowadził ją do domu, ale Ludka dopiero mamusi przyznała się, co zrobiła. Mama była smutna. Ludka oddała Magdzie zgubę. Ludka postanowiła być uczciwą”.

Po odczytaniu opowiadań przez dzieci nauczyciel powiedział: „Zobaczymy teraz, jak kończy się film”. Wznowiono projekcję filmu:

291