296 (22)

5.1,7. Wiązania o charakterze pośrednim

Wiązaniem o charakterze pośrednim między wiązaniem jonowym a atomowym jest wiązanie atomowe częściowo spolaryzowane. Charakter pośredni wiązań można również tłumaczyć zjawiskiem rezonansu kowalencyjna-jonowego. Rezonans wiązań chemicznych polega na okresowej zmianie charakteru wiązań w krysztale lub wewnątrz cząsteczki chemicznej. Na przykład w cząsteczce chlorowodoru HC1 zachodzi rezonans między wiązaniem atomowym i jonowym:

H : Ci: _t ■■    » H⁺[:C1

4*    *1

wiązanie atomowe    wiązanie jonowe

W rzeczywistości cząsteczce KCi nie odpowiada ani pierwszy wzór, ani drugi, gdyż w czą*

steczce jest realizowany stan odpowiadający dwom różnym wzorom strukturalnym.

Trudność opisu wiązania atomowego spolaryzowanego pomijamy przedstawiając wzór

*

cząsteczki w dwóch różnych formach. Teoria rezonansu spotyka się z dużą krytyką, gdyż odbiera cząsteczkom określoną strukturę. Stopniową zmianę charakteru wiązania od jonowego do atomowego możną tłumaczyć opierając się na pojęciu deformacji jonów, czyli ich polaryzacji.

5.1.7.1. Polaryzacja jonowa

Polaryzacja jonowa polega na działaniu pola elektrycznego jonów na powłokę elektronową jonów sąsiednich. Kationy są zwykle mniejsze od anionów. Działają one deformujące na otoczkę elektronową otaczających je anionów. Dodatnio naładowany kation przyciąga w swoją stronę ujemne ładunki (elektrony) anionu. Jon deformowany ulega odkształceniu (rys. 5.6). Następuje zwiększenie charakteru atomowego wiązania przez zwiększenie stopnia wspólnego posiadania elektronów.

Rozróżniamy polaryzację czynną jonów, czyli zdolność do deformowania innych jonów, którą wykazują przede wszystkim małe, wysokowartościowe kationy, oraz polaryzację bierną, zwaną inaczej polaryzowalnością, polegającą na deformowaniu się jonu pod wpływem pola elektrycznego jonu deformującego.

5.6. Oddziaływanie na siebie dwóch jonów: a) bez polaryzacji, b) z polaryzacja

Polaryzacja bierna anionów jest dużo większa od polaryzacji biernej kationów. Polaryzacja czynna kationów jest tym silniejsza, im większa jest wartościowość kationu i im mniejszy jest jego promień. W rzędzie kationów Li*, Na*, K*, Rb*, Cs⁺ najsilniej polaryzuje kation litu. W szeregu poziomym kationów Li*, Be³*, B³*, C⁴* najsilniej polaryzuje kation węgla, gdyż jat nąjnmicjszy i ma największą wartościowość.

SOI