2 (2300)

(76)

optycznego lunety, w skład którego wchodzi obiektyw i soczewki układu ogniskującego. Przy różnym ogniskowaniu lunety środek układu optycznego może się przesunąć, a oś celowa może przyjąć inne położenie. Powoduje to zmianę kolimacji. Jest to zjawisko dosyć niebezpieczne, gdy wykonywane są obserwacje przy różnych odległościach do celu i trzeba przy każdym na-celowaniu zmieniać ogniskowanie lunety. Błąd ogniskowania wpływa na położenie osi celowej. Zmiana kolimacji przy różnych odległościach do celu może dochodzić do kilkudziesięciu sekund.

Badanie tej zmiany przeprowadzamy przez określenie kolimacji dla celowych 5, 10, 20, 50, 100m i eo. Kolimację dla każdej odległości wyzna- • czarny w kilku poczetach na tym samym mi.ejscu limbusa z obserwacji celu w poziomie w obu położeniach lunety H’ i Hl_T. Z różnic odczytów otrzymamy:    I    XI

^H’l - (H» i 180°) 2

a jako ostateczną wartość kolimacji dla każdej odległości przyjmujemy średnią'z poczetów.

Przykład 24-. Wyznaczenie kolimacji

Instrument:

Teodolit Zeiss Theo 010 Nr 128708    Obserwator: Łnż. A. Kowalski

Odl. celu 5 m

Seria	0 d	c z y t k o ł		a p o z	i o ra e	g o	II-I c=—	c	V
	Położenie		I	Położenie II
	g	dz	CC	g	dz	CC	CC	CC	cc
1	0,00	10,7		200,00	70,9
		04,8	10,5		72,4	73,3	+31,4	+29,8
		21,0			74,0				-3,4
		14,7	20,7		73,0	77,0	+28,2
2	0,00	14,8		200,00	70,2
		14,2	19,0		64,8	70,0	+25,5
		20,3			71,1 •			+25,2	+1,2
		20,9	21,2		70,2	71,3	+25,0
3	0,00	20,6		200,00	81,2
		14,8	20,4		74,6	80,8	+30,2
		21,1			74,6			+29,2	-2,8
		14,8	20,9		72,6	77,2	+27,2
4	0,00	20,3		200,00	63,8
		21,2	21,5		63,8	67,6	+23,0
		24,2			62,2			+21,5	+4,9
		22,2	26,4		64,1	66,3	+20,0

r i    śr + 26,4

[w] = 44,8 m_c = ij/J^ = i 1-9.

Wartość kolimacji c = + 26^4 - 1^c,^c9. 518