2 (905)

skrli. OpnV.z praw definiujących pewne działania jako przestępstwu - bez względu na U. Ukoję popełnia - istniej?) prawa specyficznie związane z wic-ki<*.ni. Chuligaństwo i unikanie obowiązku szkolnego to przykłady zachowań, 7. powoda któwch młodzi ludzie - n nie dorośli mogą wejść w kontakt z puli ej?) i sądem.

Dewiacje kryminalne istnieją na całym sweecie, ale konkretne normy prawno definiujące^-niektóro zachowania jako nieakcoplowałoe nmg.n być różne w różnych krajach. W Stanach Zjednoczonych prawo stanowią poszczególne siany, n także rząd federalny. Dlatego działanie, które jest przestępstwem w jednym stanic (na przykład kupowanie broni), w innym może być legalno. To. co uważano jest za dewiację w sensie prawmym, różni się nie tylko w zależności od społeczeństwa, a)o. i w obrębie dużych spoi o.cztiiisiw-ptz e n ąv s < < i w y c h.

OBI NICI A SPOŁECZNA

Przestępstwo można łatwo zdefiniować jako dewiacyjną formę zachowania. Trudniojsze do zdefiniowania są formy zachowań, które uważa się za dewiację społeczną; zachowania takie, nie naruszając kodeksów prawnych, na- -ruszają normy społeczne. Posłużmy się dwoma przykładami: do niedawna noszenie kolczyków’ przez mężczyzn uważano było za niestosowne, w lalach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych wielu młodych mężczyzn zrywało z konwencją i buntowmiczo nosiło długie włosy; ogólnie młodzież ubierała się wtedy bardziej niestarannie (stare dżinsy i podkoszulki), niż to było przyjęto. W kontekście tamtych czasów zachowania te uważane były za dewiację społeczną. Nie przystawały do ogólnie przyjętych norm społecznych, ale nie stanowiły takiego zagrożenia dla porządku społecznego, by można jo było uznać za przestępcze.

WYJAŚNIANIE

DEWIACJI

Próby wyjaśnienia, dlaczego ludzie zachowują się w sposób dewiacyjny, odwoływały się do różnych przyczyn - od biologicznych i psychologicznych po bardziej socjologiczne. Owe różnorodne ujęcia wywodź?) się. z różnych założeń dotyczących nie tylko przyczyn ludzkiego zachowania, ale także sposobów zmiany zachowań dewiacyjnych. Każdo z tych różnych ujęć omówimy oddzielnie.

WYJAŚNIENIA BIOLOGICZNE I PSYCHOLOGICZNE

W dawnych epokach za zachowania dewiacyjne odpowiedzialne były siły nadnaturalne. Ludzie zachowywali się irracjonalnie, ho opętał ich szatan lub „złe moce”,. W wieku XIX. podejście to stopniowo zostało wyparte przez hardziej „naukowe” podejście, oparte na ówczesnej wiedzy biologicznej.

Najhardziej znane, choć nic pierwsze, wyjaśnienie tego typu zostało przedstawione przez (Ccsare Lo mb rosa (1876;77), lekarza pracującego we włoskich więzieniach. Lombroso poddawał więźniów różnym pomiarom fizycznym i wyciągnął wniosek, że mają oni odrębne cechy fizyczne: niskie czoło, wysuniętą (Szczękę, szerokie kości policzkowe, duże, odstające uszy i gęste owłosienie na

U O