FizykaII92501

919

2, 3, 4,.... i t. d. Tym sposobem każ tlę ilość ciepła, bez względu na teoryę tego działacza, wymierzyć i odpowiednią liczbą wyrazić można, oznaczywszy dokładnie, ile funtów wody wmówię będące ciepło od 0°C do -f 1°C ogrzać jest w stanie. Jednak nie potrzeba koniecznie w każdym razie wynajdywać tej ilości bezpośredniem doświadczeniem; gdyż każdy inny skutek, którego związek z oną jednostką czyli miarą ciepła jest znany, do tego użyty być może. I tak można każde ilość ciepła przez to oznaczyć, że się poda ilość wagi lodu już topniejącego, która przez nią stopi się, t. j. zamieni w wodę, mającą znowu temperaturę -zero. Nareszcie także ilość wody, dającej się zamienić w parę pewną ilością ciepła, służy za miarę jego- Dla sprowadzania tych Oznaczeń do powyższej miary zasadniczej, od fizyków kałoryą czyli ciepliną nazwanej, uwzględnić należy, iż według doświadczeń, starannie wykonanych, ilość ciepła, zużyta na samo stopienie lodu lub śniegu, mającego już temperaturę zero, t. j. na przemienienie go w wodę. tej samej temperatury, jest w stanie 79 razy tyle wody od 0° ogrzać o jeden stopień Cels. wyżej; a znowu ilość ciepła, jakiej jedność wagi w temperaturze -j-100°C zostającej wody potrzebuje tylko do przejścia ze stanu ciekłego w stan lotny, t. j. do samego odparowania czyli zamienienia się całkiem w parę. -|-100° C, zdołałaby 550 razy tyle wody ogrzać wyżej o jeden stopień Cels. Dla tego mówimy, że ciepło płynności, wody, odnośnie do podziałki stu stopniowej, jest == 79, a ciepło lotności onej = 550. Trzymając się. zaś podziałki termometru według Rcaumura, oznaczamy pierwszą ilość ciepła liczbą 60, drugą zaś ilość jego liczbą 430.

Jeżeli kilogram wody, posiadającej temperaturę 0°, z kilogramem wody, ogrzanej do -j- 100°C, pomieszamy bardzo prędko w naczyniu, poprzednio do -f- 50° C ogrzanem, otrzymujemy dwa kilogramy wody, która na wskroś temperaturą 50° jest przejęta. Gdy zaś to samo powtórzy się z wodą przy 0° i jakiem in-nem ciałem do -j- 100° C ogrzanem, np. z kilogramem ołowiu, mającego temperaturę IDO⁰, woda i ten ołów, na wskroś jednostajnie ocieplone, nie będą już więcej temperatury -f 50° C okazywać, lecz w danym przypadku tylko temperaturę, -f 3°C. Ta więc ilość ciepła, która jeden kilogram ołowiu od 3° do 100° C ogrzewała, temperaturę, jednego kilogramu wody tylko od 0° do