2 (95)

579

Jft. O czystym podmiocie poznam*

_wsuwa Mę na plan pierwszy jedna strona całokształtu świadomości tym hardziej odchodzi w cień druga. Zgodnie _} tym świadomość innych rzeczy, czyli poznanie naoczne będzie tym doskonalsze, tj. tym bardziej obiektywne. im mniej świadomi jesteśmy przy tym własnego Ja. Tutaj naprawdę ma miejsce antagonizm. Im bardziej świadomi jesteśmy przedmiotu, tym mniej podmiotu; im bardziej natomiast interesuje świadomość ten ostatni, tym i mniej doskonały jest nasz ogląd świata zewnętrz-

■tan wymagany do czystej obiektywności oglądu ma

V po części warunki trwałe w postaci doskonałości mózgu I _t i właściwości fizjologicznych sprzyjających jego czynności, po części przemijające, sprzyja bowiem takiemu stanowi wszystko, co wzmaga napięcie i wrażliwość centralnego | układu nerwowego, bez wzbudzania jednak jakiejkolwiek namiętności Proszę nie myśleć przy tym o używkach lub opium; należy tu raczej spokojnie przespana noc. zimna kąpiel i wszystko, co przez uspokojenie obiegu krwi i pobudliwości daje czynności mózgu niewymuszoną przewagę. Sa to przede wszystkim te naturalne środki sprzyjające działalności centralnego układu nerwowego, które powodują — prawda, że tym Lepiej, im bardziej rowinięty i energiczny jest w ogóle mózg — że przedmiot oddziela się coraz bardziej od podmiotu, i w końcu prowadzą do stanu czysto obiektywnego oglądu, gdzie woła zostaje sama przez się wyeliminowana ze świadomości, a wszystkie rzeczy stają przed nami jaśniej i wyraźniej, tak iż wiemy już niemal tylko o nich, a prawie wcale o sobie, czyli że cała nasza świadomość jest niemal wyłącznie medium, przy pomocy któregojjrzedmiot oglądany wkracza w świat jako przedstawieni^ Czyste, bezwolne poznanie pojawia się mc wtedy, kiedy świadomość innych rzeczy wzmaga się _lak bardzo, że znika świadomość własnego Ja. Albowiem