31 (356)

^kłe" 1 ,

£ 1'

który^{m st}y^{ka się} Pierścień i temperatury należy dobrać jego materiał.

_cZek uszczelniający powinien być smarowany.

Ost^atn*° ^{coraz w}ię^kszeg° znaczenia nabierają uszczelnienia stykowe ^ cieniowe — czołowe. Przykład takiego uszczelnienia podano na ^>l€ il.52b. W konstrukcji należy zwrócić uwagę na dobór materiałów

ry^s

sposób smarowania. Uszczelnienie dobrze działa nawet

-jy cm;*-—•>    r

zanicczy^szczony^m otoczeniu. W specjalnych wykonaniach bywa stoso-* _ie p_rzy dużej różnicy ciśnień i wysokich prędkościach obwodowych.

ciernej

Smar

Rvs 11.53- Uszczelnienia: a) labiryntowe, b, c) labiryntowe połączone z uszczelnie-³ niem pierścieniami filcowymi, d) odrzutnikowe połączone z labiryntowym

Uszczelnienie

kołnierzowe/

Rys. 11.52. Uszczelnienie kołnierzowe (a) oraz pierścieniowe-czo-łowe (b)

Uszczelnienia bezstykowe nadają się do najwyższych prędkości obwodowych. Najprostszym typem jest uszczelnienie odrzutnikowe zastosowane w łożysku rys. 11.40, 11.44, 11.58, 11.61. Pierścionek nacięty lub osadzony na wale odrzuca smar promieniowo, do przestrzeni, z której jest odprowadzany przewodem ściekowym. Uszczelnienie to nie chroni przed przedostawaniem się kurzu i wilgoci z zewnątrz do łożyska. Stosuje się je więc zwykle w parze z innym uszczelnieniem np. labiryntowym jak na rys. 11.53d. Uszczelnienia labiryntowe są stosowane głównie *■ obudowach łożysk tocznych rys. 11.53. Labirynt nie chroni przed wy-plywem smaru ciekłego.

Istnieje wiele odmian konstrukcyjnych tych uszczelnień. Zwykle szcze-^a ^biryntu jest wypełniana smarem stałym, który ma zwiększać dzia-uszczelniające. W konstrukcji tych uszczelnień należy zwracać , ^a8ą na ich działanie ssące skierowane na zewnątrz lub do wnętrza Uszczelnienie takie wymaga wypróbowania, jjk ^kl śrubowe nacięte w pokrywie łożyska działają hydrodynamicz-zależności od kierunku obrotu i kierunku zwojów działają ssąco ym lub drugim kierunku, nadają się więc dla jednego kierunku P • Najaktywniejszym przekrojem rowka jest przekrój trójkątny.

czopó"-'

gadkach

gdzie d — średnica czopa mm, ..    _r-^-

Języczek uszczelniający powinien być zwrócony przeciw -^%Kr ^ jch wypływu medium. W przypadku konieczności uszczelniania oierśc^ienia kierunkach należy użyć dwóch pierścieni lub podwójnego P o języczkach przeciwnie skierowanych. W zależności od rodzaju

czanie go w odpowiedniej ilości na powierzchnię ślizgową. Waru może być spełniony, jeśli układ smarowania jest zupełnie szczeln ^tę‘ nie może uchodzić na zewnątrz, zaś zanieczyszczenia, jak kurz ^Srna-nie powinny przedostawać się do wnętrza układu. Jednym z możr miejsc nieszczelności jest miejsce, w którym czop wychodzi na z > łożyska. Uszczelnienie tych miejsc stanowi niekiedy bardzo trudn'-*^* blem do rozwiązania, a brak szczelności powoduje olbrzymie straty kładem tego są maszyny rolnicze, budowlane, transportowe i inne '^Zy~ jące w warunkach dużego zapylenia i brudu.

Uszczelnienia mogą być dwu zasadniczych rodzajów: stykowe i bezstyi. kowe. Uszczelnienia stykowe działają na zasadzie docisku elem*** uszczelniającego do czopa lub pierścienia osadzonego na czopie. Usze*¹]¹* niające naciski na powierzchniach zetknięcia są wywoływane spręż ' stością elementu uszczelniającego (np. gumowego pierścienia), dociskiem

sprężyny itp. Istotną cechą tych uszczelnień jest tarcie i skutki zeń wynikające-rozgrzewanie się, strata energii i zużycie. Najprostszym uszczelnieniem tego typu. jest pierścień filcowy o przekroju prostokątnym zakładany do rowka w pokrywie łożyska o przekroju trapezowym np. rys. 11.42. Trapezowy przekrój rowka powoduje dociskanie pierścienia do czopa. Pierścień przed założeniem nasyca się na gorąco olejem cylindrowym natłuszczanym łojem. Pierścienie te przy wyższych prędkościach obwodowych czopa zapiekają się i tracą szczelność. Ze wzglc_;du na łatwe nasycanie się kurzem wymagają okresowej wymiany. Stosuje się dla • o prędkościach obwodowych do 4 m/s. W wyjątkowych przyp (czop twardy, polerowany) do 8 m/s.

Inne uszczelnienie stykowe, to pierścień sprężysty typu „Simmer^a (fabryczna nazwa wytwórni niemieckiej, która pierwsza zaczę a i ^ kować) rys. 11.52a (Polska Norma PN-66/M-86960. Stosuje się j^e ^ ^^._ar-kości obwodowych nie przekraczających 12 m/s. Czop powinien oU ^_zorU dzony i polerowany. Straty tarcia można obliczyć z empiryczne N_t = 3,3-10“⁸-d^ł'⁹-n KM

prędkość obrotowa czopa ^ ^0$ _ —ro/^iw Kier |

^czani(

.

11.6. Obliczanie łożysk wzdłużnych

^‘ńe jest tylko jednym z elementów pracy konstruktora i po służyć głównie analitycznej weryfikacji doboru cech konstrukcyj-

396

397