32 (503)

Ilustracja 6. STILL HOPE - JEST JESZCZE NADZIEJA, Iłingworth, „Punch”, wrzesień 1938. Walker (1978) twierdzi: „Jest niemalże nie na miejscu, że „Punch” i Chamberlain umieścili w swoim magazynie tę reprodukcję, stanowiącą hołd złożony Pokojowi. W 1938 roku Europa była na granicy wojny — w Londynie obywatelom wydawano maski gazowe, a w Hyde Parku powstawały okopy. Potem doszło do porozumienia w Monachium i z wielu ust wyrwało się westchnienie ulgi. Dzisiejszy kpiarski stosunek do niektórych ruchów pacyfistycznych ma w sobie coś ze spóźnionego refleksu, a może i z antycypacji pewnych wydarzeń przez proroków takich jak Low. Jednak świadomość, że wszystko było już lepsze niż wojna (szczególnie tak długa i kosztowna, jak ta z lat 1914-1918) i że pretensje Niemców dotyczące traktatu wersalskiego miały swoje realne podstawy, była dla brytyjskiego życia publicznego swego rodzaju sprawdzianem uczciwej gry politycznej. Warto też przypomnieć, że w lutym 1937 Chamberlain ubezpieczył się, ogłaszając program remilitaryzacji, kosztujący 1,5 miliarda funtów. Tuż przed wybuchem wojny Brytania produkowała tyle samo czołgów i więcej samolotów wojennych niż Niemcy hitlerowskie”.

KOMUNIKACJA, ZNACZENIE, ZNAK 87