331 (18)

Tftbrła 13.2

Stężenia jonów Na\ K\ Mg²\ H* i O’ w płynie wewnątrz- i zcwnąirzkomórkawym

r-	Stężenie wewnątrzkomórkowe (molfl)	Stężenie /ewT\ątr/kofTł«Vkawc (mmol/1)
Na^#	*-15	145
K-	140	5
Mg-	OJ	1-2
tr	7 x iO '	4 x 10*’
a-	5-15	110

Błonowe białka transportujące dzieli się na dw ic klasy. Pierwszy z nich stanowią tak zwane białka przenoiZĄct (nośniki — stąd pojęcie transportu na nośnikach). Drugą klasę stanowią białka tworzęc* kanał? lub pory ułatwiające przechodzenie przez błonę substancji, których transport przez błonę lipidową w normalnych warunkach nie zachodzi (często transport taki nazywa się dyfuzją ułatwioną, pomimo ze ma on niewiele wspólnego ze zjawiskiem dyfuzji). Każde białko transportuje specyficzną dla siebie klasę substancji (jony. cukry lub kwasy nukleinowe). Białka przenoszące wiążą cząsteczki, które mają być przetransportowane przez błonę. W następstwie specyficznego związania przenoszonych cząsteczek ulegają one cyklowi zmian konformacyjnych. w wyniku których cząsteczka uprzednio znajdująca się po jednej strome błony zostaje przeniesiona i uwolniona po jej drugiej stronie. Proces ten wymaga nakładów energii i wiąże się z transportem substancji przeciw istniejącym bodźcom — jest zatem klasyfikowany jako transport aktywny. W przeciw icństwic do białek przenoszących, białka tworzące kanały nic wiążą przenoszonych substancji. Są one długimi polipeptydowymi łańcuchami przenikającymi przez błonę komórkową wielokrotnie, tworząc wewnątrz błony obszar umożliwiający pr/cchod/cmc przez błonę substancji hydrofilowych bez bezpośredniego kontaktu z jej hydrofobowym wnętrzem Tworzą one rodzaj hydrofilowych porów w Monie, których otwarcie pod wpły wem bodźców chemicznych (na przykład ncu-ropr/ekaźników), elektrycznych bądź mechanicznych umożliwia transport pr/e/ Monę określonych substancji, głównie jonów nieorganicznych o określonych rozmiarach i ładunkach elektrycznych. Transport substancji, w którym pośredniczą białka tworzące kanały, odbywa się jedynie w kierunku wynikającym z istniejących bodźców - jest to zatem transport bierny.

13.23. Charakter)styki transportu aktywnego i biernego

I raitsport bierny

Transport bierny prze/ błonę zachodzić może na dwa sposoby Pierwszy sposób to prosu dyfuzja, zachodząca gdy błona komórkowa rozdziela dwa obszary o różnym stężeniu substancji, dla której jest ona przepuszczalna, a transport nie wymaga lenienia wyspecjalizowanych struktur, ukich jak białka transportujące. Strumień

331