336 337 (6)

336

Tabela 11.6

Dług publiczny (jako '■< PKB)

Kraje	1986	1990	1995	2000	2003
Australia		23.4	43.1	233	18.4
Austria	53.6	573	69.2	67,0	663
Belgia	123.3	129.1	133.9	109.5	102.4
Dania	76.8	70,8	793	543	50.7
Finlandia	19.7	16.6	653	533	52.6
Francja	38.8	39.5	62,9	65.2	693
Grecja	47.7	79.6	8.7	106.2	102.9
Hiszpania	49.8	48.8	73.8	723	63.3
Holandia	71.0	76.9	77 2	55.9	54.1
Irlandia	110.6	94.2	S2.9	38.4	323
Islandia	30.6	37.0	60.4	41.9	413
Japonia	75.1	68.3	86.6	133.1	154.6
Kanada	71,0	74.5	100.8	82.0	75.6
Korca	14 5	8.2	63	193	16.0
Luksemburg		4.4	5.6	53	4,9
Niemcy	40.7	41.4	57.1	60.9
Norwegia	40.7	293	34.4	30.0	23.7
Nowa Zelandia			56.9	45.1
Polska				393	45.4
Portugalia	543	583	64.3	533	59.8
Słowacja			21.4	45.1	43.8
Szwecja	68.6	45.7	82.1	643	62.5
USA	62.6	66.6	74.2	58.7	63.4
Wielka Brytania	583	43.4	603	55.6	533
Wiochy	92.7	111.6	132.4	120.4	117.1
Strefa Furo	56.4	61.7	77.4	753	75.7
UF	58.7	59.8	77.8	72.9	72,6
OECD	61,9	62,0	753	73 3	783

ZrtMo -itac Of OD

337

Częił III. Podstawy makroekonomii

Następstwem wewnętrznego zadłużenia jest redystrybucja dochodu narodowego w obrębie danego społeczeństwa. Dług publiczny reprezentuje żądania jednych członków społeczeństwa wobec innych. O realnym ciężarze i korzyściach tej redy*, tiybucji decydują: rozłożenie obligacji i pożyczek państwowych między różne grupy społeczeństwa oraz struktura podatków. Wzrastające koszty obsługi długu publicz. nego obciążają płatników podatków. Natomiast korzyści w postaci odsetek od udzielonych pożyczek uzyskują głównie instytucje finansowe, w któiych obecnie skoncentrowana jest poważna część długu publicznego. Prowadzi to do przesunięcia bogactwa społecznego z grup gospodarczo i politycznie słabszych do silniejszych.

Efekty jakie społeczeństwo uzyskuje z tytułu zadłużenia zagranicznego w po-ważnym stopniu zależą od sposobu wykorzystania pożyczek. Jeżeli pożyczki przeznaczone są na inwestycje, które umożliwiają wzrost dochodu narodowego oraz efektywny eksport, to istnieją realne szanse na unowocześnienie gospodarki i szyb-

Rozdział II. Rudłrt państwu. Polityka fiskalna

jją spłatę kredytów. Natomiast jeżeli pożyczki zostaną wykorzystane na nieefektywne programy inwestycyjne lub na cele konsumpcyjne, to ciężar długu publicznego będą ponosić przyszłe pokolenia.

Analiza danych zamieszczonych w tablicach 11.5 i 11.6 wskazuje, że postano-tnia Traktatu z Maastricht odnoszące się do polityki fiskalnej (deficyt budżetowy’ |~~nie może przekroczyć 3% PKB, dług publiczny nie może być większy niż 60% PKB) wpłynęły dyscyplinująco na kraje Unii. Już od 1997 r. wszystkie, poza Grecją, pkraje Unii Europejskiej spełniały kryterium dotyczące wysokości deficytu budżc-jwego. Z oceny Komisji Europejskiej dokonanej w maju 19% r. wynika, że na latywnic szybkie ograniczenie deficytu budżetowego poza cięciami podatków ' męła znacząco poprawa koniunktury gospodarczej⁷.

Tablica 11.7

Koszty obsługi długu publicznego (jako ^r< PKB)

Kraje	1986	1990	1995	2000	2003
1 Australia	43	33	4,1	2,1	13
Austria	3.0	33	3.7	3.0	2.7
Belgia	10.7	11.3	S.9	63	53
| Dania	5.1	3.8	3.1	2.1	1.4
Finlandia	-1.0	-1.7	0.9	1.1	03
Francja	23	2.4	33	2.9	23
1 Grecja	5.4	10.0	11.8	73	53
Hiszpania	2.9	3.1	4.9	3.1	13
Holandia	4.4	4.0	4.7	33	23
Irlandia	6.9	63	4.0	0.9	03
Islandia	0.1	13	1,7	1.0	13
Japonii	2.0	13	13	13	1.7
Kanada	4.1	53	5.6	3.1	23
Korea	0.1	-0.4	-0.4	-1.1	-1.1
Luksemburg		-2.2	-1.1	-0.9	-1.2
I Niemcy	23	23	3.2	2.9	2.7
Norwr.iy	-23	-33	-2,4	-2.6	-43
I Nowa Zelandia	43	43	1.4	0.1	-0.4
Portugalia	8.3	8.6	6.3	33	3.1
Słowacja			2.4	43	33
Szwecja	23	03	1.4	03	0.3
USA	33	33	3.6	23	1.7
Wielka Brytania	3.4	2,6	2,9	2,1	1.6
Wiochy	83	9.9	10.9	6.0	4.9
Strefa Euro	4.1	43	5.0	3.6	3.1
	4.1	4,2	4.9	3.4	23
OECD	33	3,4	3.7	23	23

Prrrgrrn Tmvnb (omrrgertce 1996. Furopcan Monetary Instiluic. Frankfurt am Mam. Nosem-ker 1996. s. 24.