35

Proces dydaktyczny zdeterminowany jest przez wiele czynników, takich jak: cel nauczania, treści programowe, zasady nauczania, metody, formy i środki nauczania oraz planowanie i kontrola wyników nauczania. Wiodąca rola w tym procesie przypada nauczycielowi, który organizuje i kieruje czynnościami poznawczymi uczniów. Naucza więc nauczyciel (trener), a uczy się uczeń (zawodnik), przy czym uczeń powinien brać świadomy udział w procesie uczenia się.

Nauczanie w szerokim tego słowa znaczeniu obejmuje wszystkie oddziaływania, które powodują zmiany w zachowaniu, świadomości, możliwościach ucznia. I w tym szerokim - pedagogicznym i fizjologicznym - znaczeniu doskonalenie siły, zwinności i innych zdolności motorycznych człowieka również stanowi nauczanie (10).

4.1. Zasady nauczania

Podstawą praktyki jest znajomość ogólnych prawideł i zasad nauczania. Do zasad najczęściej wymienianych i najbardziej przydatnych w nauczaniu gimnastyki zaliczyć należy następujące zasady:

-    świadomości i aktywności,

-    poglądowości,

-    dostępności, zwanej także zasadą stopniowania trudności,

-    indywidualizacji,

. - systematyczności,

-    utrwalania wyników nauczania.

Zasada świadomości i aktywności odgrywa ogromną rolę w nauczaniu gimnastyki. Świadome kształtowanie nawyków i umiejętności osiąga się przede wszystkim przez dokładne i jasne przedstawienie ćwiczącemu celu działań oraz przez pełne zrozumienie, „co, dlaczego i jak należy robić”. Świadome nauczanie czynności ruchowych wiąże się z kształtowaniem aktywnego i twórczego podejścia do rozwiązywania postawionych przed ćwiczącym zadań. Osiągnięcie odpowiednio wysokiego stopnia aktywności wiąże się z powstawaniem u ucznia dodatniego stosunku emocjonalnego wobec zajęć (i wobec trenera-nauczyciela), z powstawaniem swego rodzaju wewnętrznej świadomości - początkowo chwilowej, a później coraz trwalszej. Nauczyciel powinien rozbudzać u ćwiczącego chęć do samodzielności, samokontroli i uogólniania zdobytych doświadczeń. Aktywność kształtuje się w zespole przez niesienie