img080 (31)

Niezbędna jest wiedza na temat kilku z wymienionych czynników, takich jak:

1.    źródła zarażenia, czyli gdzie mogą znajdować się pasożyty i skąd dostawać do naszego organizmu;

2.    drogi i wrota zarażenia - którędy pasożyt wnika do organizmu człowieka,

3.    działania zapobiegawcze, które możemy podjąć, aby uniknąć zarażenia się pasożytami.

Źródła zarażania się człowieka pasożytami

Spośród wielu źródeł zarażania się człowieka pasożytami wymieniane najczęściej to :

-ludzie zarażeni pasożytami,

-zarażone zwierzęta domowe oraz dzikie, będące żywicielami oraz rezerwuarami pasożytów,

-produkty pochodzenia zwierzęcego - mięso i jego przetwory,

-warzywa i owoce, zjadane przez człowieka bez przetworzenia,

-woda, gleba,

-przedmioty codziennego użytku,

-przenosiciele biologiczni i mechaniczni pasożytów (wektory),

-krew, tkanki i narządy zarażonego dawcy.

Ludzie zarażeni pasożytami

Pasożyty, wydostające się z różnych miejsc zarażonego organizmu, mogą trafić na lub do organizmu innego człowieka.

Ze skóry chorego bezpośrednio na zdrowego^ człowieka mogą być przeniesione świerzbowce, wszy głowowe, odzieżowe i łonowe.

Błony śluzowe narządów płciowych i moczowych mogą być źródłem bezpośredniego zarażania się partnerów seksualnych pierwotniakiem rzęsistkiem pochwowym - Trichomonas vaginalis, wywołującym rzęsistkowicę narządów płciowych o przebiegu ostrym i przewlekłym.

W ślinie mogą występować i z nią przenosić się pierwotniaki, których obecność wiąże sie z patologicznymi zmianami w przyzębiu: rzęsistek policzkowy Trichomonas tencu czy ameba Entamoeba gingivalis.

W odchodach człowieka mogą występować - niewidoczne gołym okiem - formy inwazyjne - cysty i trofozoity pierwotniaków: Entamoeba histolytica, lamblii Giardia lamblia czy Cryptosporidium parvum., powodujących choroby układu pokarmowego, a często i innych narządów.

Z kału człowieka zarażonego mogą być także przeniesione mikroskopowej wielkości jaja oraz widoczne gołym okiem człony tasiemca karłowatego Hymenolepis nana czy szczególnie groźnego tasiemca uzbrojonego Taenia solium. Zarażenie jajami tasiemca uzbrojonego może doprowadzić do rozwoju w

......iii izmie człowieka fonn larwalnych - wągrów i wywołać wągrzycę mięśni,

pułk i ocznej czy mózgu, groźną dla życia.

i u! może być także źródłem tzw. autoinwazji czyli samozarażania się człowieka lot niiniii inwazyjnymi pasożytów już występujących w jego organizmie, np wyżej wymienionych tasiemców czy owsika ludzkiego E. vermicularis.

Należy tu uwzględnić także przypadek szczególny matka -płód, gdy źródłem ini/enia dla rozwijającego sie płodu jest kobieta, która uległa pierwotnemu ■u iżmiu w trakcie ciąży

1111 występującym powszechnie w świecie pierwotniakiem Toxoplasma gondii.

I nlcioplazmoza wrodzona może prowadzić do ciężkich uszkodzeń narządów wewnętrznych, w tym rdzenia i mózgu rozwijającego się płodu, znacznego i'późnienia rozwoju fizycznego i umysłowego niemowlęcia, a nawet jego śmierci.

I    Im.ioicję - osoby, w organizmie których zarażenie przebiega bezobjawowo, mogą być także źródłem inwazji pasożytniczej. Dotyczyć to może zarówno liii-i wolniaków jelitowych, jak też tkankowych, a także helmintów.

Nlcwykryte nosicielstwo może być też stałym źródłem rozprzestrzeniania się |.n oż.ytów w danym środowisku.

/ a i. i żonę zwierzęta domowe oraz dzikie, będące żywicielami oraz o /erwuarami pasożytów

koty, psy, lisy czy bobry mogą być źródłem zarażania się człowieka pasożytami, wywołującymi choroby odzwierzęce - zoonozy: toksoplazmozę,

■    i limokokozę, toksokarozę, giardiozę.

/, odchodami kotów przenoszone są - inwazyjne dla człowieka - trofozoity

/ gondii.

X członów z jajami tasiemca bąblowcowego Echinococcus granulosus, pochodzących z odchodów zarażonego psa, w organizmie człowieka rozwijać się mogą pęcherzowe larwy tego tasiemca, co prowadzi do bąblowicy -

II    Imiococcosis unilocularis.

l isy mogą być źródłem zarażenia pokrewnym gatunkiem, wywołującym

■    i limokokozę wielokomorową - echinococcosis alveolaris, o cechach choroby nowotworowej.

Toksokaroza człowieka może rozwinąć się wskutek przypadkowego •uniżenia, pochodzącymi z odchodów kota czy psa, inwazyjnymi jajami nicieni 1'owcara cati czy T. canis.

/uniżenie cystami Giardia lar.iblia, pochodzącymi z kału psów, kotów czy bobrów, może wywoływać objawową giardiozę odzwierzęcą.

Należy podkreślić, że bezobjawowi, nie leczeni nosiciele zarażenia, u których nierozpoznane nosicielstwo utrzymuje się zwykle przez długi czas, stanowią pod względem epidemiologicznym większe zagrożenie niż żywiciele z rozpoznaną

■    bombą pasożytniczą.

79