35 (406)

Choroby serca można podzielić na:

•    choroby osierdzia - zapalenie osierdzia (pericarditis) ostre lub przewlekłe,

•    choroby wsierdzia - zapalenie wsierdzia (endocarditis) prowadzące często do powstania wad zastawkowych,

•    choroby mięśnia sercowego:

-    ostre zapalenie mięśnia sercowego (myocarditis acuta),

-    zwyrodnienie mięśnia sercowego (myodegene-ratio cordis) - tłuszczowe lub włókniste.

Istnieją także „choroby czynnościowe”, z których najbardziej znana jest nerwica serca, zwana także zespołem wysiłkowym.

1.1.    ZAPALENIE OSIERDZIA

(PERICARDITIS)

Choroba atakuje ludzi w każdym wieku. Nieco częściej chorują mężczyźni niż kobiety.

Zapalenie osierdzia rzadko bywa chorobą pierwotną. Przeważnie jest powikłaniem choroby gośćcowej, gruźlicy, szkarlatyny, zapalenia płuc lub posocznicy. Może występować w późnych okresach dny, zapalenia nerek lub cukrzycy.

Wyróżniamy dwie postacie zapalenia osierdzia:

•    zapalenie włóknikowe (pericarditis fibrosa),

•    zapalenie wysiękowe (pericarditis exsudativa).

1.1.1.    ZAPALENIE WŁÓKNIKOWE

Zmiany sąpodobne do tych, j akie występuj ą w „suchym” zapaleniu opłucnej. W jamie osierdzia nie ma wcale lub jest tylko niewiele płynu wysiękowego, natomiast na wewnętrznej powierzchni błon surowiczych (osierdzia) powstajązłogi włók-nika. Przeważnie odczyn zapalny jest rozległy i następuje pogrubienie osierdzia. Dochodzi do powstawania zrostów, które mogą zespolić ze sobą obie warstwy osierdzia.

Chory może skarżyć się na bóle w okolicy przedserco-wej. Niekiedy ból o różnym nasileniu promieniuje do innych części ciała. Objawami towarzyszącymi mogą być kaszel i duszność. Ból nasila się przy kaszlu, głębokim oddechu czy ruchu. Temperatura bywa podwyższona do 38 stopni.

„Suche” zapalenie osierdzia samo przez się nigdy nie zagraża życiu, chociaż choroba podstawowa może doprowadzić do zgonu. Czasami pozostają zrosty łączące mocno obie warstwy osierdzia. Postać ostra często przechodzi w przewlekłą lub wysiękową.

1.1.2. ZAPALENIE WYSIĘKOWE

Osierdzie ulega rozciągnięciu przez płyn, który może być surowiczy, surowiczo - ropny lub ropny. Proces przebiega stopniowo lub nagle. Po ustąpieniu sprawy chorobowej obie warstwy pozostają znacznie zgrubiałe i zrośnięte ze sobą. W mniejszym lub większym stopniu bywa zajęty mięsień sercowy. Objawy spowodowane sączęściowo zapaleniem osierdzia i serca, a częściowo ciśnieniem wywieranym na otaczające tkanki przez rozciągnięty worek osierdzia.

W okolicy serca pojawia się nieprzyjemne uczucie, a czasami ból. Ponadto występują: kaszel, duszność, niepokój, bezsenność, czasami majaczenie {delirium). Duszność jest spowodowana utrudnionączynnościąsercaorazjego uciskiem na narządy oddechowe. Tętno jest przyspieszone i nieregularne. Jeżeli wysięk jest ropny, występują objawy ostrej posocznicy i stan ogólny chorego jest bardzo ciężki.