361 (19)

361

Jenot w sprawie kontaminacji

Amor zaznacza, że w zebranym przez niego materiale tego rodzaju przykładów jest tak mało, że pomija je w ogólnej klasyfikacji'^{1 2}. Trzeba wszakże stwierdzić, że ten ryp tworów komaminacyjnych (tzn. bez węzłów kontaminacyjnych) występuje (nic aa zasadzie wyjątku) w różnych językach". Można przyjęć, że węzły konłaminacyjne nie są niezbędnym elementem w procesie kontaminacji.

Zbliżony do stanowiska Grabi asa jest pogląd Cienkowskiego²\ Pisze on, że „węzły kontammacyjne są konieczne do uznania złożenia za kontamrnację. Z drugiej strony występowanie w wyrazach wyjściowych wspólnych elementów fonicznych jest nieodzownym warunkiem powstania kontaminacji. które w odróżnieniu od innych złożeń (...) proponuje się nazwać kontaminacjami właściwymi"⁴¹.

Zdaniem Cienkowskiego. ..kontaminacje tzw. bezwęzłowe należy uznać za złożenia skrótowcowe, tj. takie, w których morfemy składowe uległy - przeważnie mechanicznemu - skróceniu""³.

jest to sprawa dyskusyjna. Nie ulega natomiast wątpliwości, że, jak już wspomniałem wyżej, kontaminacja słowotwórcza jest, ogólnie rzecz biorąc, spokrewniona - w ramach szerzej rozumianej kompozycji słowotwórczej - z procesem tworzenia skrótowców".

Cienkowski proponuje nazwać złożeniami skrzyżowaniowymi łub skrzyżowaniami leksykalnymi właściwymi „wyrazy złożone o przejrzystej budowie - podstawą ich bywają synonimy lub wyrazy z tego samego pola wyrazowego - powstałe wskutek wymiany morfemu jednego wyrazu na odpowiedni pozycyjnie (strukturalnie) morfem drugiego wyrazu" (np. Erdbime ‘ziemniak⁵ z Erdapfel i Grundbirnef ⁵. Jest to ujęcie dyskusyjne.

7. O procesie kontaminacyjnym jako o derywacj i można mówić w odniesieniu do różnych systemów cząstkowych języka: fonologii, słowotwórstwa, fleksji, składni.

1

* Ibidem.

2

Zob. m.in. R. M e r i n ge r. AusdemLebenderSprache. Yersprechen. Kinderspracke. Nachahmmg-strieb. Berlin 1908, s. Tl (np.: ,,«bast» kofltam. aus «beinahe» und «fast»”); E H. S t urte van!, opcit., s. 110 [np.: .jwershoes (rubbers x overshoes - Bawden)”]; H. Marchand, op.ciL, s. 368 (np.: jwimsation=swim+sensation), s. 370 - Ca!exico (Califomia+Meńco), Kanorado (Kansas+Colorado)"', W. Hen zen. op.ciL, s. 250 („Wiede+SłrohseiI>Strohwiede” i in.); W. F leischer. Wortbildung der deutschen Gegenwartssprache. Leipzig 1976, s. 236; Z. Kurzowa, Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku. Warszawa-Kraków 1983, s. 381 (np.: ,Jachabunda<łachmyta+wa-gabunda. litosierdzie<titość+miłosierdzu?), s. 383. Przykładów można by podać oczywiście znacznie więcej.

⁴¹    W. C i e n k o w s k i, Zagadnienia definicji, analizy i klasyfikacji kontaminacji leksykalnych, op.cit., «. 351-356.

⁴²    Ibidem, s. 354.

⁴³    Ibidem, t. 355.

⁴⁴    Zob. Z. Zagórski, W sprawie kontaminacji, op.cit., s. 141; por. S. G r a b i a s, Kontaminacje we współczesnym języku polskim, op.cit., s. 126-127. Por. w związku z tym m.in. L. B a u e r, English ffbnł--fomation. Cambridge-London-New York-New Rochelle-Melboume-Sydney 1983, s. 233-240.

⁴³ W. Cienkowski, Zagadnienia definicji, analizy i klasyfikacji kontaminacji, op.ciL