36 (345)

Koszty pracy maszyn leśnych

2.9. Koszty stałe

Łącznie, koszty stałe K_s w roku stanowią sumę kosztów: amortyzacji (K_a), garażowania (Kg), spłacanego kredytu (Kjj), względnie niezrealizowanych odsetek (K^) i ubezpieczenia (Ku). Suma ta, podzielona przez przewidywaną liczbę godzin pracy w roku daje jednostkowy koszt utrzymania maszyny w przeliczeniu na 1 godzinę:

_K _K_a+K_g+K_k

^s    W.

(zł/h)

(8)

gdzie:

K_a - koszt amortyzacji (zł/rok),

K_g - koszt garażowania (zł/rok),

K_k - koszt kredytu (zł/rok),

Ku - koszt ubezpieczenia (zł/rok),

W_r-przewidywana liczba godzin pracy maszyny w roku (h/rok).

Wartość jednostkowych kosztów utrzymania maszyny zależy od okresu jej użytkowania. Maszyny o niewielkim wykorzystaniu rocznym, charakteryzują wyższe jednostkowe kosztami utrzymania. Wynika to z rozłożenia sumy kosztów stałych na mniejszą liczbę wypracowanych godzin. Z kolei wydłużenie okresu eksploatacji maszyny powoduje zmniejszenie jednostkowych kosztów utrzymania.

2.10. Koszty zmienne

Łączna wartość kosztów zmiennych w ciągu roku zależy od liczby przepracowanych motogodzin i intensywności użytkowania maszyny.

2.10.1. Godzina pracy maszyny

Godzina pracy maszyny, określana mianem motogodziny (mth), to jednostka miary czasu pracy maszyny, obliczana jako różnica między czasem jej zakończenia a rozpoczęcia, odpowiadająca godzinie. W praktyce godzina pracy maszyny zazwyczaj nie odpowiada godzinie pracy operatora. Przykładowo czynności związane z obsługą techniczną codzienną, wykonywane przez operatora, wymagają dodatkowych nakładów czasu pracy, podczas których maszyna nie wykonuje żadnych zadań (nie pozostaje pod obciążeniem).

W przypadku maszyn napędzanych silnikami o zmiennych obrotach, liczbę przepracowanych motogodzin można określić, korzystając z poniższego wzoru:

(9)

, . n-t M =- mth

gdzie:

M- liczba motogodzin,

n - liczba obrotów silnika w jednostce czasu (najczęściej wyrażona na minutę),

n_z - liczba obrotów znamionowych¹ w jednostce czasu (najczęściej wyrażona na minutę),

t - rzeczywisty czas pracy silnika w godzinach.

36

1

Wartość znamionowa (nominalna, normalna, typowa) jest to wartość, przy której urządzenie pracuje zgodnie z normami lub zaleceniami producenta. Przekroczenie tej wartości powoduje nieprawidłową pracę urządzenia, zmianę parametrów lub uszkodzenie.