36 (471)

I

POLITMMR OBROMMfl

sprawny technicznie, z przekroczonymi resursami. Analitycy zachodni podkreślali, że w wojnie z Gruzją wiele wozów bojowych zalegało pobocza w efekcie awarii. Wielu żołnierzy z Północnokaukaskiego OW przyznawało w powojennych wywiadach, że na przykład BMP-3 nie widzieli nawet na oczy. Na wymianę lub przynajmniej modernizację czekają tysiące czołgów, bwp, transporterów opancerzonych, zestawów artyleryjskich itd. Tempo wymiany sprzętu jest niezadowalające i optymistyczne zapowiedzi niewiele pomogą. Dostawy choćby BMD-4, dumy wojsk powietrznodesantowych, uważanych za jednostki elitarne, są niewystarczające i nie ma mowy o szybkim przezbrojeniu pododdziałów. W chwili obecnej wiele jednostek nie ma nawet BMD-3, ale starsze BMD-2. Co z tego, że opracowywana jest obecnie już kolejna wersja, BMD-4M (BMD-5), skoro zakres przezbrojenia będzie pewnie symboliczny?

Pomijając spektakularne i medialne procesy przezbrojenia, skala potrzebnych modernizacji jest wręcz gigantyczna, zarówno w wojskach lądowych, jak i lotnictwie. Warto przy tej okazji przypomnieć, że po ostatnich katastrofach samolotów MiG-29 te pochłaniają wojskowi lekarze, prawnicy, dziennikarze, sędziowie, prokuratorzy itp. Serdiukow, jako księgowy i niewojskowy, dobrze rozumie, że ich zadania mogą wykonywać cywile. Oszczędności mogą być znaczne, gdyż wspomniane grupy są bardzo liczne (szacunkowo: wojskowi lekarze to ok. 60 tys., wojskowi prawnicy 50 tys., pracownicy biurowi [oza służbą zdrowia] 80 tys.), ale to wzbudza zrozumiały opór. Ogólna liczebność armii ma zmniejszyć się z 1,13 min do 1 min, ale zdaniem zachodnich ekspertów to i tak za dużo. „The Eco-nomist" obliczył, że gdyby zastosować niemiecki współczynnik, rosyjska armia powinna mieć 430 tys. żołnierzy. Rosyjscy eksperci idą dalej i sugerują, że SZ FR powinny liczyć ok. 300 tys. żołnierzy, czyli tyle co Siły Zbrojne Republiki Francuskiej. Cytowani Makijenko i Puchów oceniają na chwilę obecną, że: do wypełniania zadań bojowych nadaje się u nas ok. 250 tys. żołnierzy, czyli około piątej części tych, którzy służą w armii. Reszta siedzi w koszarach i tylko sama się ochrania, bo do niczego się nie nadaje.

Wielkim zagrożeniem dla kolejnych reform jest nie tylko korupcja, ale także monopol, brak jawności i przejrzystych zasad zakupów uzbrojenia, brak w resorcie za międzynarodową współpracę wojskową. Jako jeden z nielicznych wystąpił publicznie przeciw reformie. Mimo braku otwartych protestów sztabu, kolejne dymisje wyższych oficerów dowodzą, że „wojna" o oblicze reformy rozgorzała na dobre. Z wojska zwolniono generała Władimira Isakowa, szefa logistyki i wiceministra obrony. Kilka dni wcześniej „Kommiersant" doniósł, że Isakow jest wśród zbuntowanych generałów, którzy na znak protestu podali się do dymisji. Mimo oficjalnego dementi ministerstwa, które nazwało publikację „obrzydliwym kłamstwem", niecały tydzień później generał stracił pracę w sztabie. W czerwcu ze stanowiskiem pożegnał się poprzedni szef Sztabu Generalnego generał Jurij Bałujewski, przedstawiany przez media jako jeden z największych przeciwników Sierdiukowa. Po nim przyszła kolej na trzech jego następców. Według „Kommiersanta", aby buntownicze nastroje w armii nie wyszły na jaw, obecny szef sztabu Nikołaj Makarów zabronił wojskowym komentowania reformy. Uspokajaniem kadry oficerskiej zajął się premier Władimir Putin, który 4 grudnia podczas telewizyjnej debaty ze społeczeństwem oświadczył publicznie, że w 2009 roku

Rosyjskie Wojska Powietrznodesantowe stanowią swoisty poligon zmian w SZ FR. To właśnie u desantników pojawiły się pierwsze jednostki skompletowane wyłącznie z żołnierzy zawodowych i kontraktowych. Konieczna jest jednak szybka modernizacja techniczna WDW, w których większość sprzętu pochodzi sprzed 20 lat - np. bwd BMD-2. To samo dotyczy lotnictwa transportowego.

i przeprowadzonych inspekcjach szacuje się, że ok. 70% tych samolotów jest niezdolna do lotów (ok. 200 na ogólną liczbę 281 maszyn)!

Eksperci rosyjscy wskazują, że kryzys ekonomiczny zmusi Rosję do redukcji budżetu obronnego nawet o 30-40%. Dodatkowo zauważają, że planowa redukcja liczebności sił zbrojnych, w tym oficerów i generałów, oraz związane z tym odprawy i wydatki o charakterze socjalnym znacznie obciążą budżet ministerstwa obrony.

Są jednak także głosy, że reforma Serdiukowa, zwłaszcza wojsk tyłowych, może przynieść korzyści i znaczne oszczędności finansowe. Już na początku roku minister informował, że zamierza - przede wszystkim w służbach logistycznych - poczynić wiele zmian służących oszczędnościom. W Rosji panuje przekonanie, poparte statystyką, że co czwarty rubel zainwestowany w wojsko z budżetu państwa znika. Nikt nie wie gdzie, ale można przypuszczać - pomijając kwestie korupcji - że środki kontroli cywilnej nad wojskiem, tajność budżetu wojskowego, brak konkurencyjnych zasad zakupu uzbrojenia itd. Tego w zapowiedziach reformy nie widać i zapewne się to nie pojawi.

Opory i wątpliwości

W początkach grudnia okazało się, że w rosyjskim Sztabie Generalnym wrze bunt przeciw cywilnemu ministrowi obrony i jego planom reform. Anato-lij Sierdiukow zapoczątkował zmiany, które mają usprawnić skostniałe struktury, niewiele różniące się od tych z czasów ZSRS, ale wyżsi oficerowie byli wściekli, gdyż reforma burzy stare porządki i uderza w ich interesy. Mówi się o tym, że najprawdopodobniej wściekłość wywołuje m. in. fakt, że zostaną po prostu odsunięci od zysków płynących z komercjalizacji majątku armii.

Nastroje w sztabie są fatalne. Wszyscy są załamani. Gotowi odejść - mówił w jednym z wywiadów generał Leonid Iwaszow, niegdyś odpowiedzialny nie są planowane „masowe zwolnienia oficerów". Z kolei minister obrony polecił wyższym dowódcom przeprowadzenie spotkań z kadrą okręgów wojskowych, w trakcie których mają oni przedstawiać warunki planowanych zmian.

Odejście od struktury dywizyjno-pułkowej wojsk i sztabów i przejście na strukturę brygadową, ma zapewnić armii większą mobilność, a dowódcom dać większą samodzielność na polu walki. To może być jednak także bardzo dobry pretekst do rozwiązania wielu jednostek. Na marginesie warto przypomnieć,że plany przejścia na brygadową, mobilną strukturę wzorem armii zachodnich pojawiły się już na początku lat 90. ub. w. i pozostały w dużej mierze na papierze. Jedyną zmianą w strukturach bojowych in plus w stosunku do wojen czeczeńskich (zwłaszcza kompromitującej wojnie pierwszej 1994-1996), jaką można było zaobserwować w „Wojnie Pięciodniowej", było utworzenie batalionowych taktycznych grup bojowych, co jest odejściem od

iTECHDiHH q /9nrm lUOjSKOUIB 0/ĆUUU