39 (328)

Derywacja stylu 39

przyjętych założeń i postawy swoista wizja (model) świata, swoista strukturalizacja rzeczywistości, oparta na logicznych zasadach tożsamości, niesprzeczności, następstwa przyczynowo-skutkowego itd.

Wartości te — nie twierdzę, że podany zestaw jest pełny — są wspólną własnością wszystkich tekstów naukowych, niezależnie od tematyki i dyscypliny, dlatego (wbrew opiniom niektórych badaczy) jest podstawa, by mówić o jednym stylu naukowym. Zróżnicowanie języka poszczególnych specjalności tkwi w warstwie eksponentów, a nie wartości; w sferze tematycznej; ale temat nie jest czynnikiem stylotwórczym.

W związku z zespołem wartości skupionych wokół kategorii , .punktu widzenia” zwróćmy jeszcze uwagę na to, że warunkują one jakość i kierunki konotacji semantycznej użytych w tekście słów. Na przykład wyraz łyżka funkcjonuje w zupełnie innych polach asocjacyjnych w tekstach (3) i (4) i np. w wierszu J. Twardowskiego Ręce:

(5) Twoje ręce — mamusiu

dobre jak szafirek po deszczu jak czajki towarzyskie przyniosły mnie na świat kołysały

ustawiały na podłodze

sadzały na stołku

mówiły że motyl dzwoni

że młodych grzybów nie sposób rozeznać

uczyły trzymać łyżkę by nie trafiała do ucha

rozróżniać klon od jaworu

prowadziły przy oknie po ciemku

po ziemi co czernieje jak szpak

suche i ciepłe

za słabe

żeby wyprowadzić mnie z tego świata.⁸ 8. Pojęcie „punktu widzenia” zakłada istnienie kogoś, kto ów punkt widzenia przyjmuje, a więc zakłada istnienie nadawcy.

• J. Twardowski: Poezie wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył autor. Warszawa 1979, LSW, s. 31. Por. też znaczenie i konotacje