34 35 (19)

grzanie tkanek lub ustroju drogą przewodzenia ciepła, w odróżnieniu od przenikających form ciepła (promieni podczerwonych z generatorów świetlnych) lub wytwarzania w ustroju energii cieplnej (np. skutkiem działania przepływu prądów dialermic/-nych wielkiej częstotliwości).

W zależności od właściwości i rodzaju użytych ciał ogrzanych rozróżniamy zastosowanie tzw. ciepła suchego i ciepła wilgotnego.

Do metod stosowanych w postaci suchego ciepła należą: ogrzewania gorącym powietrzem, zastosowanie ciał ogrzanych (gorącego piasku, grzejników z bieżącą gorącą wodą, worków gumowych itp.), nagrzewania za pomocą grzałek elektrycznych.

Pod pojęciem użycia wilgotnego ciepła należy rozumieć stosowmnie zabiegów za pośrednictwem gorącej wody, ogrzanej pary wodnej, ogrzanej borowiny i parafiny.

METODY LECZENIA PRZY UŻYCRJ TZW. „SUCHEGO CIEPŁA"

Leczenie suchym gorącym powietrzem

Zabiegi miejscowe lub przegrzewanie ogólne ustroju wykonujemy przy pomocy ogrzanego powietrza. Do wykonania zabiegów miejscowych używamy odpowiednich komór różnego kształtu. Żabi e-g i ogólne polegać będą na stosowaniu łaźni tzw. rzymskiej i na przegrzewaniu w dużych komorach wypełnionych gorącym powietrzem.

Zabiegi miejscowe

Przegrzewanie w komorach wypełnionych gorącym powietrzem. Używane są komory do przegrzewania kończyn górnych, dolnych i tułowia. Do komór wtłaczane jest gorące powietrze ze specjalnych zbiorników. Istnieją również komory posiadające w swych bocznych ścianach grzejniki oporowe. Temperatura powietrza wewnątrz komory zależy od natężenia prądu przepływającego Drzez druty grzejnika. W ścianach bocznych aparatu znajdują się płytki aerforowane z materiału źle przewodzącego ciepło zabezpieczające skórę chorego od zetknięcia z rozgrzaną powierzchnią grzejnika. Temperatura iowietrza w komorach wynosi od 50 do 60°C. Czas zabiegu zależny jest >d wskazań.

Nagrzewania przy użyciu grzałek elektrycznych lub modnych. Do przyrządów ogrzewających zalicza się grzałki. Są one łowszechnie znane. Najprostszym z nich będzie termofor w postaci \rorka gumowego wypełnionego gorącą wodą. Zamiast termoforu użyć nożna tzw. poduszki elektrycznej.

Nie należy stosować nagrzew^rań grzałką elektryczną zbyt długo (np. ilka godzin) i bez przerwy oraz w czasie snu. Notowane są przypadki •parzeń i rażeń prądem.

Zabiegi ogólne

Przegrzewanie w komorach. Do wykonania zabiegów ogólnych służą specjalne komory, w których Lemperatura powietrza w czasie zabiegu nie powinna być wyższa niż 60°C. Chory siedzi w komorze, głowa jego znajduje się na zewnątrz aparatu. Szyję osłaniamy ręcznikiem. Rozpoczynamy zabieg od temperatury powietrza poniżej 40°C, doprowadzamy ją powoli do pożądanego poziomu i utrzymując ją na tym poziomie przeprowadzamy zabieg. Czas trwania zabiegu wynosi od 10 do 20 minut. Zabiegi stosujemy zwykle co drugi dzień.

Zabiegi wskazane są w tych przypadkach, gdy uzyskać chcemy ogólne przegrzanie ustroju, działanie napotne i odwadniające.

Ogólne przegrzewania gorącym suchym powietrzem stosuje się również w tzw. łaźni rzymskiej. Pomieszczenie wypełnione jest ogrzanym powietrzem (45—60°C) i wyposażone w ławy na stopniowanych poziomach. Zabieg trwa od 10 do 30 minut. Po przegrzewaniu gorącym powietrzem zaleca się: polewania, letnią kąpiel lub natrysk. Można stosować również kocowania.

METODY LECZENIA PRZY UŻYCIU TZW. „CIEPŁA WILGOTNEGO"

Gorące kąpiele

W gorącej kąpieli uzyskuje się przegrzewanie ustroju i podniesienie ciepłoty ciała.

Temperatura wody stosowana w kąpieli gorącej wynosi od 37 do 42°C. Kąpiel rozpoczynamy od zanurzenia chorego w wodzie o temp. 37°C (powyżej obojętnej ciepłoty ciała), po czym stopniowo co 2 minuty podwyższamy temperaturę wody o 1°C dolewając gorącej wody. W maksymalnej wskazanej do kąpieli temperaturze (39, 40 do 42°C) chory może przebywać tylko 3 do 5 minut. W czasie kąpieli należy położyć na głowę i serce chłodny okład, a po kąpieli zastosować krótkotrwałe letnie polewanie lub natrysk i wypoczynek w łóżku.

Po kąpieli gorącej, a zwłaszcza gdy zastosujemy po niej kocowanie, występuje silne pocenie, ustrój traci wtedy wodę, chlorki i produkty przemiany materii (mocznik, kwas moczowy). Zwiększa się również wydalanie środków powodujących zatrucia.

Kąpiele gorące mają szeroki zakres wskazań leczniczych.

Z najważniejszych przeciwwskazań wymienić należy: niewydolność układu krążenia, stany wyniszczenia, skłonność do krwawień, gruźlicę płuc, zmiany w ciśnieniu krwi, podwyższoną ciepłotę ciała.

Kąpiele częściowe o temperaturze stopniowanej (wg Hauffego)

Zabieg polega na częściowej kąpieli o ciepłocie stopniowanej. Stosuje się kąpiele kończyn górnych lub dolnych, rzadziej kąpiele czterech kończyn. Niekiedy kąpiel ogranicza się do jednej kończyny górnej lub dolnej. Celem zabiegu jest łagodne przegrzanie, poprawa krwiobiegu lub uzyskanie spadku ciśnienia krwi bez obciążenia ustroju. Podczas powol-

35