3 (1632)

znajdują się w stanie zdysocjowanym. W związku z tym przeprowadzane reakcje zachodzą między jonami. Znajomość podstawowych reakcji analizowanych kationów i anionów umożliwia wykonanie analizy jakościowej większości substancji nieorganicznych i ich mieszanin.

1. ANALIZA WYBRANYCH KATIONÓW

Do wykonania analizy jakościowej roztworu konieczne jest posiadanie co najmniej kilku mililitrów analizowanego płynu (makro-analiza). W przypadku kiedy ilość badanego płynu jest ograniczona, można wykonać analizę jakościową metodą kroplową (mikro-analiza). Zaletą tej metody jest duża czułość, szybkość i łatwość wykonania, użycie minimum badanej substancji oraz bardzo małe zużycie odczynników. Do tego celu używa się bibuły filtracyjnej Whatman nr 120 lub 3MM.

Reakcje jonu Hg₂²⁺

1. Kwas solny HCI i rozpuszczalne chlorki

Jony Cf wytrącają z roztworów zawierających jony Hg₂²⁺ biały osad dichlorku dirtęci Hg₂CI₂ (kalomel).

Hg₂²⁺ + 2Cf —> Hg₂CI₂

Hg₂CI₂ jest nierozpuszczalny w gorącej wodzie i w zimnych rozcieńczonych kwasach. Rozpuszcza się w wodzie królewskiej (1.cz. st. HN0₃ i 3 cz. st. HCI), w wodzie chlorowej i bromowej. Pod wpływem działania amoniaku na Hg₂CI₂ powstaje biały chlorek umldortęcl (II) HgNH₂CI oraz wydziela się metaliczna rtęć (osad li/iiinlnjo, odróżnienie od soli rtęci (II)).

I l||₂CI₂+2(NH₃ H₂0) —> HgNH₂CI + Hg + NH₄⁺ + Cf +2H₂0

I iilmln nr 1.

Podział kationów na grupy analityczne

Grupa analityczna	Odczynnik grupowy	Wykrywane jony	Uwagi
I	2 mol/l rozt. HCI	Ag^+, Hg2^2+, Pb^2+	Osady chlorków nierozpuszczalne w rozcieńczonym HCI
II	2 mol/l rozt. H2S04	Ba^2+, Sr^1*, Ca^2+, (Pb^2+)	Osady siarczanów nierozpuszczalne w H2S04
III	h2s środowisko kwaśne	Hg^2+,Bi^3+,Cu^2+,Cd^2+As^2 3*,As^4*,Sb^2*,Sb^4* Sn^2+,Sn^4+	Osady siarczków nierozpuszczalne w rozcieńczonym HCI i H2S04
IV	(NH4)2S	AI^3+,Cr^3+,Fe^3+,Fe^2+, Co^2+,Ni^2+,Mn^2+,Zn^2+	Osady siarczków rozpuszczalne w rozcieńczonych kwasach
V		Mg^2+, K^+, Na*, NH4^+	Osady tych kationów nie wytrącają się z powyższymi odczynnikami

11

1

Jodek potasu KI

2

Jony 1“ wytrącają z roztworów zawierających jony Hg₂²⁺ żółtawo-

3

/lelony osad dijodku dirtęci Hg₂l₂, który jest rozpuszczalny w nadmiarze odczynnika z utworzeniem bezbarwnego jonu kompleksowego Hgl₄¹~ oraz wydzieleniem metalicznej rtęci:

4

Hg₂²⁺ + 2F — Hg₂l₂ Hg₂l₂ + 21    ► Hgl₄¹~ + Hg