3 (1662)

UWAGI WSTĘPNE

i raca ..Powstanie styczniowe w Radomszczańskiem" powstała z inspiracji Muzeum Regionalnego w Radomsku. Napisana została w oparciu o dostępne materiały, których niestety zachoioalo się niewiele. Stąd i obraz lat 1863164 jest niepełny tak pod względem wydarzeń jak i ludzi biorących udział w powstaniu. W przypisach wymienione zostały podstawowe, toykorzystane źródła. Z materiałów archiwalnych na szczególną uwagę zasługuje niedawno odnaleziony przez autora w Bibliotece Jagiellońskiej rękopis (syg. 4841) „Prace przedpowstaficze w Piotrkow-skiem” mówiący o napadzie na Radomsko w momencie wybuchu poicstania. Mikrofilm rękopisu został sprowadzony do Archiwum Państwowego to Piotrkowie Tryb. Żmudna kwerenda akt Tymczasowej Komisji Śledczej oraz Zarządu Generał Gubernatora w Królestwie Polskim znajdujących się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie dostarczyła nieco informacji o łudziach biorących udział w poio-staniu. Interesujące wiadomości zawierają pamiętniki wybitnych doioódców powstańczych i spiskowców: J. Ozińskiego, F. Kopernickicgo i Z. Chądzyńskiego. Wykorzystane zostały opracowania znawców problematyki powstania styczniowego: S. Zielińskiego, W. Przyborowskiego. S. Kieniewicza. Wykorzystano też prasę powstańczą i rządową z lat 1861—1864 oraz artykuły okolicznościowe zamieszczane w „Gazecie Radotnskowskiej” w okresie międzywojennym. Być może, iż wiele cennych dokumentów i pamiątek znajduje się jeszcze w zbiorach prywatnych. Należy wyrazić nadzieję, że znajdą się one w Muzeum Regionalnym w Radomsku i będą dostępne badaczom i miłośnikom swojego miasta i regionu radomszczańskiego.

W pracy zrezygnowano z szerszego omawiania wydarzeń ogólnych z lat 1863/64, bowiem literatura powstania styczniowego jest bogata i łatwo dostępna. Skrótowe przedstawienie icydarzeń natury ogólnej mogłoby doprowadzić do uproszczeń i nieporozumień.

Zakres terytorialny pracy obejmuje miasto Radomsko i ziemię radomszczańską. Pojęcia ziemia radomszczańska’', „region radomszczański" mają znaczenie umowne i odnoszą się do ziem byłego powiatu radomszczańskiego utworzonego w 1867 roku z dokonanymi później zmianami. Na ogół w powszechnej świadomości mieszkańców „Radomszczańskie" utożsamia się z obszarem, na którym znajdowały się miasta, osady, gminy bądź gromady: Radomsko, Pajęczno, Brzeźnica, Pławno, Koniecpol, Borowno, Brudzice, Borzykowa, Bartodzieje, Bąkowa Góra, Biała, Bogusławice, Cho-rzenice, Chrzanowice, Cielętniki, Ciężkowice, Dąbrowa Zielona, Dmenin, Dobryszyce, Dubidze, Dworszowice Pakoszowe, Garnek, Gidle, Gomunice, Gosławice, Huta Drew-

3