404 (3)

15.121.    Co to są znale?

Są to stopy cynku z aluminium o zawartości 3,5+30% Al. Oprócz aluminium zawierają zwykle do 5% Cu i 0,05% Mg, który zapobiega korozji międzykrystalicznej i hamuje starzenie (wywołujące zmiany wymiarowe wyrobów). W Polskiej Normie są ujęte zarówno stopy dwu-, jak i wieloskładnikowe.

15.122.    Jakie są dwuskładnikowe stopy cynku z aluminium oraz ich własności i zastosowanie?

Przykładem stopu dwuskładnikowego jest ZnA14 (Z40), który można obrabiać plastycznie po podgrzaniu i odlewać ciśnieniowo. Jego własności mechaniczne są następujące: R_m = 280+196 MPa, A₅ = 5+1%, twardość 60+70 HB. Jest odporny na korozję. Wytwarza się z niego rury, pręty, kształtowniki.

15.123.    Jakie są wieloskładnikowe stopy cynku z aluminium oraz ich własności i zastosowania?

Spośród stopów trójskładnikowych ważną pozycję zajmują stopy ZnA14Cul (Z41) i ZnA14Cu3 (Z43). Stop Z41 jest przeznaczony do obróbki plastycznej. Ma R_m = 300 MPa, A₆ = 6% i twardość 75 HB. Jego zastosowanie jest podobne jak stopu Z40. Można z niego wykonywać także odlewy ciśnieniowe. Stop Z43 jest trudniej od-kształcalny i stosowany na odlewy o dużej wytrzymałości. Jego R_m = 220 MPa i A₅ = 1%.

Znale wyżej stopowe są stopami odlewniczymi. Są to: ZnA18Cu2 (Z82), ZnA110Cu5 (Z105) i ZnA128Cu4 (Z284). Ich wytrzymałość R_m = 216+294 MPa, As = 0,5+1% i twardość 90+100 HB. Cechują się dobrą lejnością. Stop Z82 jest dobrze ob-rabialny i stosowany na matryce i tłoczniki oraz armaturę. Stop Z105 jest odporny na ścieranie i stosowany na panewki łożysk. Jego odporność korozyjna jest jednak gorsza niż brązów cynowych. Stop Z284 ma podobne zastosowania jak Z105, a także można z niego wyrabiać elementy napędu pracujące w temperaturze do 100°C w warunkach niekorozyjnych.

Stopy cynku stosuje się szeroko w postaci odlewów ciśnieniowych, np. na korpusy i obudowy różnych urządzeń i aparatów, pokrywy, części maszyn do pisania i liczenia, gaźniki, klamki itp. Obróbkę plastyczną znali przeprowadza się w zakresie temp. 200+300°C, a znali z miedzią poniżej 240°C lub powyżej 300°C.

15.124.    Podaj charakterystykę stopów cynku z miedzią

Stosuje się stopy cynku z dodatkiem ok. 2% Cu i ok. 0,1% Ti nadające się do obróbki plastycznej. Strukturę tych stopów interpretuje się na podstawie układu Zn-Cu (patrz rys. 15.16). Od strony

cynku występuje w ₀max rozpuszczaln przemiany perytekt tury następuje zmr jest przyczyną star własności wytrzym iniarów i obniża j I korozję. Dlatego aym. Ujemne skut wać, stosując star zmiany struktural szone i prawie ust nenia obniża się p czystych składnikó nenie.

CYNA I OŁÓW O

^ jakie są własności

Cyna jest metalerl nienia 232°C, wrz< szarą a-o sieci J fi-osieci tetrago tropowa p —>a zl przechłodzenia do zachodzi aż do tl ściowe cyny P są 1 ale ciągliwość jest¹ turę rekry stalizac ; Cyna jest stos żelaznych na pul przewodów elekti też używana do w

[i Jakie są własność

Ołów jest metale 827°C, wrze w 17 bardzo plastyczn racji nie można p ściowe ołowiu są | A > 50%. Ołów rr ; na działanie kv

404