40 (285)

AKWARIUM

Wata perlonowa to stosunkowo tani wkład filtracyjny, który dobrze sprawdza się w filtracji zarówno mechanicznej, jak i biologicznej

Dobry filtr mechaniczny zwykle poradzi sobie z takimi odchodami.

Nie zastąpi jednak odmulania, zwłaszcza w akwariach z liczną obsadą

przez co wzrastają ich wymiary. Dzięki flokulacji zwiększa się prawdopodobieństwo ich zatrzymania w złożu filtracyjnym.

Ważną zasadą w stosowaniu filtrów mechanicznych jest ich okresowe czyszczenie. Jak często, zależy od mieszkańców akwarium. Ja, hodując brudzące gatunki ryb, muszę to robić raz w tygodniu. Wypłukanie filtra mechanicznego nie tylko poprawia przepływ wody, ale przede wszystkim pozwala pozbyć się z akwarium znacznego ładunku materii organicznej. Jeżeli w akwarium używany jest tylko jeden filtr, zwykle kubełkowy, ze względu na pełnienie przez niego również roli filtra biologicznego nie jest wskazane częste jego otwieranie i płukanie. Zastosowanie w takim przypadku wyżej wspomnianego prefiltra znacznie ułatwia obsługę urządzenia.

Bardziej problematyczne są małe zbiorniki z niewielkimi filtrami wewnętrznymi, które pełnią jednocześnie rolę filtra mechanicznego i biologicznego.

Tutaj zbyt gorliwe czyszczenie wkładów każdorazowo będzie skutkowało zachwianiem równowagi biologicznej w akwarium. W pielęgnacji tych małych zbiorników pomagają nieco filtry wewnętrzne nowej generacji, w których zastosowano 2-3 komory i podwójne gąbki. Nie jesteśmy więc zmuszeni do czyszczenia całego wkładu filtracyjnego. Kilka komór pozwala też na użycie jako wkładu mniejszych pierścieni ceramicznych, które zapewnią dobrą filtrację biologiczną.

Oczyszczanie wody na drodze biologicznej

Biologiczne oczyszczanie wody to nic innego jak praca miliardów bakterii, a właściwie ich normalne życie, do którego potrzebują substancji z naszego punktu widzenia niepożądanych w akwarium.

Bakterie, które rozwijają się w akwarium i filtrze, pochodzą z wody wodociągowej, atmosfery i organizmów żywych, które wprowadzamy do akwarium. Coraz częściej stosowane są również specjalne biostartery. Z czasem w filtrze bakterie wytwarzają galaretowatą warstwę nazywaną błoną biologiczną.

Podstawowym warunkiem, aby oczyszczanie biologiczne było skuteczne, jest nagromadzenie wystarczającej masy mikroorganizmów. Konieczne jest stworzenie im odpowiedniego środowiska życia i rozwoju. W tym celu stosuje się wkłady filtracyjne o dużej powierzchni właściwej. Wspomniane wcześniej gąbka, włóknina czy warta perlonowa mogą być stosowane jako wkłady zarówno w filtrach mechanicznych, jak i biologicznych, ponieważ stanowią dobre podłoże do osiedlania się bakterii. Jeżeli decydujemy się na wkłady ceramiczne, to musimy zwrócić uwagę, iż te przeznaczone do filtracji mechanicznej nie mają porowatej struktury, w odróżnieniu od tych, które są opisywane jako wkłady biologiczne. Im większa powierzchnia właściwa ceramicznych pierścieni, tym większy udział najmniejszych kanalików i porów, w których z czasem rozwiną się bakterie beztlenowe. W ten sposób w akwarium wykształca się złożony bioreaktor, w którym zachodzą procesy zarówno tlenowe, jak i w niewielkim stopniu beztlenowe, prowadzone przez zróżnicowaną florę bakteryjną oraz szereg innych mikroorganizmów, które ze sobą współdziałają, niejako przy okazji oczyszczając wodę w akwarium.

Filtr potrzebuje czasu, by dojrzeć, to zjawisko w akwarysty-

ce jest zwykle zawężane tylko do procesu nitryfikacji, który możemy z łatwością śledzić przy użyciu testów akwarystycznych do pomiaru stężenia NO, (azotynów), NO, (azotanów) oraz NFD/NH, (azotu amonowego). Najważniejsze w akwarystyce bakterie nitryfikacyjne są autotrofami, a więc substancje organiczne wytwarzają samodzielnie z prostych związków mineralnych przy użyciu energii pozyskanej z utleniania substancji nieorganicznych. W tym przypadku energia pochodzi z utleniania najpierw jonów amonowych, a potem azotynowych. Drugą ważną grupą bakterii, która osiedla się w filtrze, są heterotrofy, które muszą pobierać gotowe substancje organiczne z zewnątrz; to one są odpowiedzialne za aerobowy (tlenowy) rozkład substancji organicznych, takich jak: węglowodory, aminokwasy, kwasy karboksylowe itp.

Na przebieg tych wszystkich procesów mają wpływ takie parametry jak: stężenie tlenu rozpuszczonego w wodzie, dostępność składników pokarmowych w tym azotu i fosforu, ilość ogólnego węgla organicznego (OWO), obecność substancji toksycznych, odczyn wody czy temperatura. Procesy prowadzone przez bakterie w filtrze powodują zanieczyszczenie wody produktami przemiany materii, co objawia się wzrostem stężenia ogólnego węgla organicznego. Filtr jest również dodatkowym źródłem bakterii, które wraz z oczyszczoną wodą trafiają do akwarium. Mimo tych wad filtracja biologiczna jest w akwarium niezbędna. Niezależnie od tego, czy będziemy ją pojmować jako filtr wypełniony odpowiednimi

/43Vy