459 (9)

0.001. co oznacza, że tylko l$< energii akustycznej wniknie do wody. Przeniesienie większej porcji energii z powietrza do wody. lub ogólniej do cieczy, wymaga dopasowania impedancji tych ośrodków. W układzie słuchowym drgania powietrza mu-mą być dostarczone do cieczy ucha wewnętrznego. Rolę układu dopasowującego impedancję pełni ucho środkowe.

Rozchodzeniu się fal akustycznych w ośrodkach sprężystych towarzyszą również dwa charakterystyczne dla ruchu falowego zjawiska, a mianowicie interferencja i dyfrakcja. Interferencja jest szczególnym przypadkiem nakładania się na siebie dwóch fal o tej samej częstotliwości. Jeśli fale te są w fazie, to wypadkowy przebieg jest wzmocniony. Jeśli fale te są w przeciw fazie, to amplituda wypadkowej fali jest mniejsza niż fal składowych.

Jeśli fala akustyczna napotyka na swojej drodze przeszkodę, to część energii tej fali ulegnie odbkiu. a kształt pow ierzchni falowej za przeszkodą będzie zależeć od rozmiarów przeszkody. Wymiary te określa się w odniesieniu do długości fali dźwiękowej: mała przeszkoda jest mniejsza od długości fali akustycznej, a duża - większa. Jeśli przeszkoda ta będzie bardzo mała. to fala minie ją doznając jedynie niewielkich zaburzeń. Gdy przeszkoda będzie średnich rozmiarów (zbliżona do długości fali), to część fal odbije się od niej. lecz po przeciwnej stronie przeszkody powstanie obszar, w którym ruch falowy będzie znikomy. Ten obszar jest nazywany cieniem akustycznym. Przechodzenie dźwięku przez małe i średnic przeszkody nazywa się dyfrakcją lub ugięciem. Głowa jest w ogólności źródłem cienia akustycznego. przyczyniając się do powstania niew ielkich różnic natężenia rejestrowanych w obu uszach, gdy dźw ięk dociera do nas pod pewnym kątem. Tc międzyuszne różnice natężenia mają zasadnicze znaczenie dla lokalizacji źródeł dźwięków

15.3. Budowa i funkcjonowanie układu słuchowego

Aleksandrr Sfk

15.3.1. Droga fali akustycznej w układzie słuchowym

Zanim zaburzenie ośrodka wywoła wrażenie słuchowe identyfikowane jako dźwięk, musi ono przebyć drogę od ucha zewnętrznego pr/cz. ucho środkowe, wewnętrzne i dalej nerw słuchowy do kory mózgowej. Ucho zewnętrzne, środkowe, wewnętrzne i nerw słuchowy stanowią tak zwany peryferyjny układ słuchowy i przedstawiono je na ryc. 15.10.

Małżowina uszna i przewód słuchowy zewnętrzny stanowią ucho zewnętrzne i wraz z zamykającą go błoną bębenkową tworzą komorę o częstotliwości rezonansowej około 2.5 kHz wzmacniającą dźwięki z przedziału 2-4 kHz o około 10 dB (porównaj ryc. 15.11). Swoje istotne przyczynki do wzmocnienia wnosi także małżowina uszna wzmacniająca dźwięki o częstotliwościach 4-7 kHz o około 5-7 dB (porównaj ryc. 15.11). Jeśli oprócz wzmocnienia kanału słuchowego zewnętrznego

459