428 (7)

O R U b A O H.

SU

ftysznią, ba do robienia stali, gwałtownego wiatru potrzeba. Niektórzy nawet utrzymują, iż miechy podwójne skórzane- do robienia stali, lepsze są od drewnianych. .Bobiąe stal dysze niieeliów gfęfijey''w formę, niż Sty. szuiąc żelazo, wpuszczać należy. Miechy¹ msią¹ podnosić ramiona krzywe, jakich nżywaią w Stytyi i: Karyntyi, bo na ów czas miechy prędzey chodzą , to iest: prędzey hy wsią podnoszone i opuszczane. Im zaś ir.iecliy prędzey chodzą, tym większy i¹ źyw-Szy* będzie ogień , I prędzey żelazo w stal przeistoczy się.- Im Stal ma bydź twardsza , tym-węgle snższe i twardsze , i żelaza mnieysze kawałki bydż powinny. Gdy zaś potrzeba robić sztaby stalowe, na ów czas miechy dwa tylko ramiona podnosić powiliby , ponieważ na ów czas nie potrzebny iest abyt wielki wiatr. ¹

10.    Co .się tycze straty surowcu pód czas przerabiania-' go¹ na' stal, wiedzieć potrzeba, iż go-prawic połowa ginie, albowietr, z a*, filutów su* fowen , zostaie się 13. fontów Wali. Mówią iednsfc, iż pilny i biegły rzemieślnik, z ad. fantów surowcu, może zrobić 14. funtów stali.' IV pierwszym piecu z funtów.JÓo.-.allió 54, ginie surowcu około 34; fontów, w drugim onegnż, ginić- funtów g. albo 1 o. eo na iedno wychodzi, w pierwszym więc ogniu ubywają surowcu Si częściw drogim. zaś część iedna.

11.    Z drugiego pieca bardzo wiele zuzlu wypuszczaią , i w ten czas, gdy się podoba, można go Wypuścić. Ztizfcl, który z drugiego pieca wypływa, -iest bardzo.:czerwony, tęższy, i gęstszy od innego. Trzeba iednak doglądać, aby nie nadto mało w piecu-żużlu zostawało, to iest: aby z niego piec nie był zupełnie ogołocony , iuaczey stal byłaby bardzo sucha , bardzo spalona , a zatynt - podleySza.

Aby z surowcu ziobić dobrą stal , natęży go tyle , ile potrzeba, rozgrzać } bo jeżeliby albo; zbyt-, albo- mało. był rozgrzany , w stal nie odmieni się. Mówią , że z zapachu nawet można poznać, ieżeli stal nie iest nadto rozpalona, bo- w tey okoliczności’ wytlaie zapach ‘przykry. Umiejętność robienia stali z surowcu na tym zawisła, aby ogniem zepsuć i spalić to, dla czego, żelazo iest żelazem,. potrreba mówięaby surowiec pod czas przerabiania go na stal , tak roztopił Się , iak w piecu wielkim. Jeżeliby ogień j. wiatr surowcu nie przeniknął doskonale, nigdy własności stali mieć nie będzie. Aby więc Ogień’i wiatr surowiec doskonale przemknął , zaprawa pieca nie ma więcey w śitbie brać surowcu , iak 3. albo 4. funty większe.    Bo żelaza niezbyt wielka-sztuka doskonalej to-

pnieie , doskonaley łączy- się w- iedtaę sztukę , niż g. albo 9. Liupwl ważąca. Inni większe od ostatnich kaw-ały- Surowcu biotą, aby. staUwtym-ie samym czasie, albo w krótszym , większe sztuki robili , lecz ich stal ma w sobie żelazo. IV Styryi. stali małe 'sztuki robią , lecz za. to stał Styryiska , bardzo, dobra.

Zaprawa pod okiem formy, powinna bydz głęboka łia. celów tf. szeroka zaś r.a całów 12. Cko foriry na cal tylko powinno bydż obszerne , aby wiatr mocbiey żelazo przenikał. Wierzch okrągławy oka Formy, dłuższy , piaski- zaś krótszy być powinien , aby- wiatr ku spodowi zaprawy wykręcał się, dla tegoć to'pod czas robieria- stali,, formę znacznie pochylają;, to kst: ieżeli surowiec trudno roztapia się , koniec zewnętrzny formy,