page0164

— 150

sądku, a przeto żeby nigdy nie doszły do tego stopnia gwałtowności, gdzie ustaje wolność woli i panowanie rozsądku, a człowiek działa bez zastanowienia. Taki stan byłby tak dla ciała jak i dla duszy szkodliwym. Dziecko więc musi być zawczasu i konsekwentnie zaprawianem do panowania nad samem sobą. Najlepszym środkiem ku temu jest znowu rzetelne religijne wychowanie od młodości.

3.    Najszlachetniejsze afekty są te, które wypływają z uczuć miłości Boga i bliźniego. Użyczają człowiekowi świętego zapału do wszystkiego szlachetnego i dobrego, wytężają jego działalność w najwyższym stopniu i dopomagają mu do pokonania wszelkich trudności. Z nich powstały najwspanialsze dzieła miłości Boga i bliźniego, jakie nam wykazuje hi-storya kościelna i powszechna. Wychowawca jednakowoż niech czuwa nad nimi, ażeby się nie wyrodziły w marzyciel-stwo i fantastyczność.

4.    Nie mniej też trzeba zważać na wyraz afektów. Ten powinien być niewyszukany i naturalny, gdyż inaczej powstaje przesada i gonienie za afektami, których źródłem są próżność i zalotność. Okazuje się w nich uczucia, jakich się albo wcale nie ma, albo przynajmniej nie w takim stopniu, w jakim bywają objawiane. Przeto jako obłudne uczucia, zasługują w wysokim stopniu na pogardę.

5.    Działalność wychowawcza odnośnie do uczuć i afektów wychowanka musi być w tym kierunku zwróconą, ażeby jego serce było przepełnione ciepłem i silnie uderzało dla prawdy i cnoty i dla wszystkiego, co wielkie i szlachetne, co człowieka wzmacnia i co przynosi sławę i szczęście współczesnym i potomnym. Taka wyższym dobrom całkiem oddana młodzież jest najpiękniejszą i najprzyjemniejszą nadzieją dla rodziny, kościoła i państwa.

http://rcin.org.pl