476

Cermetale są to materiały ceramiczno*metalowe. Fazą ceramiczną (umacniającą) mogą być tlenki cyrkonu, glinu lub chromu, a osnowę stanowią metale trudno topliwe: Mo, Cr, Zr, Ti lub stopy, np. W-Cr. Są przeznaczone do pracy w wysokich temperaturach w agresywnych ośrodkach. Zastosowanie: tygle, osłony ter-mopar, dysze rakiet, łopatki turbin itp.

Styki elektryczne składają się przeważnie z osnowy metali o dużym przewodnictwie elektrycznym (Cu, Ag), w której są zawarte cząstki materiału o wysokiej temperaturze topnienia, odporne na ścieranie i zgar, najczęściej wolframu. Są stosowane w stycznikach wysokonapięciowych lub wysokoprądowych celem ograniczenia zgaru przez wytworzoną iskrę.

Materiały cierne zawierają 50+90% fazy metalicznej (najczęściej stopu żelaza lub miedzi), resztę stanowi faza niemetaliczna: krzemionka, azbest, korund, mullit, grafit. Są napiekane na taśmę stalową i stosowane na hamulce i sprzęgła.

SAP (spiekany proszek aluminiowy) zawiera ok. 10% tlenku glinu. Dzięki zawartości fazy niemetalowej jest bardzo odporny na rekrystalizację i rozrost ziarn i stosowany jako materiał żarowytrzymały, np. na tłoki silników lub osłony prętów paliwowych w reaktorach.

Węglikostale stanowią spiek węglika (najczęściej tytanu) w ilości 45+60% i osnowy stalowej nisko lub wysokostopowej. Twardość tego materiału dochodzi do 1100 HV. Służą do wyrobu narzędzi (matryce, stemple, walce, sprawdziany, ciągadła i in.

18.15.    Czy są znane inne kombinacje materiałowe kompozytów umacnianych cząstkami?

Nie są zbyt często stosowane, ale spełniają pozytywną rolę kompozyty o osnowie z tworzyw sztucznych, zawierające cząstki metalowe. Na przykład kompozyt: osnowa z Teflonu - cząstki z brązu jest materiałem na łożyska ślizgowe, a osnowa z żywicy epoksydowej - cząstki z wolframu lub WC może być stosowany na tłoczniki. W odlewnictwie wykorzystuje się kompozyt: osnowa z termoplastycznego polimeru — z fazą niemetalową w postaci ziam piasku na formy odlewnicze.

18.16.    Czy są znane inne technologie wytwarzania kompozytów umacnianych cząstkami?

Jest znana technologia zwana po angielsku compocasting (kompozyt odlewany). Polega ona na intensywnym mieszaniu stopu podczas krystalizacji, w wyniku czego następuje rozdrobnienie den-

jytów, a przed ot [jzę, która zostaj jjastępnie za pon techniką wprowa iMg-

kompozyty Y\

• jakie rodzaje o I włóknistych?

I Wytwarza się k miernej i polime

l jakie mogą by włóknistych?

Rodzaj osnowy pozytu. Tak na (np. Al-l%Mg-( rial konstrukcy miast kompozj iodpomych na turbin gazowy międzymetalic umacniającą j< patki turbin g;

UL jakie mogą b włóknistych? Wspomniano eternicie). On glinu, glinok cyrkonu, tlen ryty o osnow głównie na • r temperatura

Uk |akie mogą włóknistych

Najczęściej kiedy także I pomość ter tunerową n rach. Dużą

470