486 (6)

m.icja zawarta w odstępach czasowych między impulsami w neuronach słucho-wycti Umówi dobrą podstawę do rozróżniania tych sygnałów Dlatego te/ lam. gdzie synchroniczność fazowa dostarcza precyzyjnej informacji o częstotliwości dźwięku. progi dyskryminacji częstotliwości są bardzo mak. Natomiast dla częstotliwości większych od $ kHz impulsy neuronów nie są już zsynchronizowane z fa/ą tonu. w związku z czym informacja o częstotliwości jest niejednoznaczna i progi różnicowe są wytsze.

Oba opisane mechanizmy, czasowy i miejsca, nie wykluczają się wzajemnie. Wydaje się. Ze mechanizm lokalizacyjny obowiązuje w całym zakresie częstotliwości słyszalnych, a mechanizm synchroniczności fazowej (teoria czasowa) ..wyporna ga“ go znacząco w zakresie częstotliwości do 4-5 kHz.

I5.4J.4. Wysokość dźwięków zJo/onych

Każdy dźwięk zio/ony. którego częstotliwość powtarzania Ic/y w zakresie częstotliwości słyszalnych, może mieć wysokość. O ik w przypadku tonów wysokość związana jest z kh częstotliwością, o tyle w przypadku dźw lęków /łożonych wysokość związana jest z częstotliwością powtarzania fali. W przypadku okresowego dźwięku złożonego odpowiada jego częstotliwości podstawowej. Określenie wysokości dźwięku /łożonego polega na przyporządkowaniu mu tonu mającego tę samą wysokość co dźw ięk złożony.

Dźwięki okresowe mogą być rozłożone na składowe sinusoidalne zawierające składową podstawową i szereg składowych harmonicznych, których częstotliwości są w ielokrotnościami składowej podstawowej. Na przykład krótki impuls powtarzający się 200 ra/y w ciągu jednej sekundy ma składową podstawową o częstotliwo ści 200 Hz i harmoniczne o częstotliwościach 400. 600, 800. ..., itd. Hz. Wysokość takiego dźwięku jest podobna do wysokości tonu o częstotliwości 200 Hz. Jednak obecność składowej o częstotliwości 200 Hz nic decyduje o przypisaniu takiemu sygnałowi wysokości tonu 200 Hz. Można mianowicie składową tę usunąć (odfiltrować). a wysokość takiego dźwięku pozostanie me zmieniona Zjawisko to nazywa się słyszeniem mtobrcnrj sUodowcy podstawowy, ponieważ, pomimo braku składowej o częstotliwości 200 Hz (a więc składowej podstawowej), wysokość dźwięku w dalszym ciągu jest taka. jak tonu o tej częstotliwości. Wrażenie wysokości pozostaje prawic nie zmienione nawet wtedy, gdy prezentowanych jest tylko kilka składowych harmonicznych o dużych częstotliwościach. na przykład 800. 1000 i 1200 Hz-

Tworzcnic wrażenia wysokości jest procesem dwustopniowym. W pierwszym etapie analizowane są niskie harmoniczne. Ten etap analizy zależy od działającego w uchu mechanizmu filtrującego, lecz. ważna jest również struktura czasowa wyładować neuronowych będących reakcją na sygnały wyjściowe z filtrów słuchowych. W drugim etapie ma miejsce analiza pobudzenia filtrów słuchowych i określenie częstotliwości składowej podstawowej tak. aby jej harmoniczne pasowały do składowych bodźca. Wysokość odpowiada częstotliwości tej składowej. W jednym z modeli tego typu wysokość jest określana na podstaw ic podharmomcznych skła-

486