skanuj0021 (161)

Minuty

Rys. 9. Zachowanie się goiębia przy wzmacnianiu nieregularnym w stałym odstępie czasowym, wynoszącym 5min. Czarne kreseczki oznaczają wzmocnienia. (Według: Ferster i Skinner, 1 957)

wartości, prowadzi do stałego wzorca zachowania i jednakowych przyrostów liczby reakcji w czasie — podobnego do zachowania się zwierzęcia przy zmiennej proporcji wzmacnianych reakcji.

Wzmocnienie: bodziec czy reakcja?

Zasada Premacka

Wzmocnienie ujmowane jest w większości przedstawianych tu koncepcji teoretycznych jako bodziec, którego pojawienie się utrwala poprzedzającą go reakcję. Wedle D. Premacka (1959) bardziej użyteczne jest ujmowanie wzmocnienia jako reakcji lub czynności utrwalającej inne reakcje. W jego ujęciu to nie pokarm jest wzmocnieniem, lecz spożywanie go.

Premack sformułował koncepcję wzmocnienia, którą można streścić w dwóch twierdzeniach: 1) dla każdego organizmu istnieje taka hierarchia wzmocnień, na szczycie której znajdują się czynności organizmu, wykonywane przezeń z największym prawdopodobieństwem; 2) dla danego organizmu każda czynność w obrębie hierarchii może zostać wzmocniona (czyli stać się bardziej prawdopodobna) poprzez jakąkolwiek czynność znajdującą się wyżej w hierarchii.

Drugie twierdzenie określa się jako zasadę Premacka (Atkinson, Atkin-son i Hilgard, 1983). Jest to w gruncie rzeczy bardziej ścisłe sformułowanie starej mądrości: najpierw obowiązek, potem przyjemność. Mądrzy rodzice pozwalają bawić się dzieciom dopiero po odrobieniu lekcji. Wedle Premacka perspektywa zabawy wzmacnia czynność odrabiania lekcji. Stosowanie tej zasady w szkole (Homme i in., 1963) może polegać na wzmocnieniu czynności mniej atrakcyjnych czynnościami pożądanymi czy łubianymi przez dzieci. Dla małych dzieci takimi ulubionymi czynnościami jest bieganie, wydawanie okrzyków itp. Jeśli np. czynność skupiania uwagi na tym, co dzieje się na tablicy, była wzmacniana co pewien czas możliwością pobiegania i pokrzyczenia sobie (na podany sygnał), to po kilku dniach takiej