48 (158)

Szkota Konstruktorów

vcc

Rys. R

mA

zystory grupy BC3x7-16 mają wzmocnienie prądowe 100...250, średnio 160.

Przyjmując średnie wzmocnienie 160 i prąd przekaźnika 20mA obliczymy, że prąd tranzystorów T3, T4 nic powinien być mniejszy niż 125uA. Jeślibyśmy założyli wzmocnienie tranzystorów T3, T4 równe właśnie 125, to od razu widać, że prąd baz nic powinien być mniejszy niż luA. W zadaniu nie było podanej wartości napięcia zasilania, niemniej dla konkretnego przypadku wartość R1 = R2 można obliczyć ze wzoru:

R1 = R2 < (Ucc — l,2V)/luA Będzie to kilka do kilkunastu megaomów. W praktyce należałoby zastosować komplementarne pary Tl, T6 oraz T2, T5, wszystkie o jednakowej wartości wzmocnienia prądowego i dobrać eksperymentalnie rezystory, żeby prąd kolektorów był zbliżony do prądu nominalnego cewki przekaźnika. Nie sposób dobrać tych oporności drogą obliczenio-Rys. S wą choćby dlatego, że niektóre wskazują, że przy bardzo małych prądach kolektora wzmocnienie tych tranzystorów znacząco spada, jak pokazuje choćby rysunek R (Siemens--Vishay), jednak według innych katalogów wzmocnienie nie zmienia się - rysunek S (Philips).

Ale to są już szczegóły, w które nie warto się wgłębiać. Trzeba natomiast stwierdzić, że takie rozwiązanie według rysunku B z rezystorami Rl, R2 o wartości megaomów jest co najmniej nieeleganckie, wymagałoby indywidualnego doboru elementów i w praktyce byłoby znacznie bardziej kłopotliwe do

realizacji niż wersja z rezystorami według rysunku D, zabezpieczona dodatkowo wg rysunku L lub M, albo z rezystorami R3, R4 o tak dużej wartości, żeby prądy T1, T2, T5 i T6 nawet przy naciśnięciu obu przycisków

► -l.

były niewiele większe od prądu nominalnego przekaźnika. Dlatego uznajemy, że brak rezystorów ograniczających prądy T3 i T4 jest błędem, podobnie jak brak diod ochronnych według rysunku O.

W tym miesiącu upominki za rozwiązanie zadania NieGral64 otrzymują:

Bartłomiej Trąbka - Lubartów,

Jarosław Dobosz - Joanin,

Ryszard Pichl - Gdynia.

Wszystkich uczestników dopisuję do listy kandydatów na bezpłatne prenumeraty.

oświetlenie

kolumny

wzmacniacze

AVT Korporacja Sp. z o.o.

03-197 Warszawa, ul. Leszczynowa 11 tel. [phone], faks 022 257 84 55 e-mail: [e-mail]