4 (1989)

10'. III IIVI li '.lilii¹ • li / lim ki 1111111 v% • ■ * i*. |||«. I * I I • .*««« I i • • I . III. I .ittiilnl.lt .* I 11

względnie izolowani' | i .. I \ u .In i .    ..... i . i,.. i ., ...... t ■ •    i. *«I. i. |. i • *. t

polityki nie jest w l ISA du/.i. i\ m I>.ii<I/1> | pi.il i . . w ■ i>, |>u|> l.uu «lm i mobilność także profesjonalnej kadry mlmim.ii.i. \ |n. |. .ml ,i|i|. a je| i .v.i< yn

przepływu do sektora prywatnego i powracania do slu/hy pnm.iwowej.

Rozwiązania amerykańskie są częściowo bliskie brytyjskim. Idzie o r.im. nie odrębnego organu do spraw rekrutacji, którym w Wielkiej Brytanii wcią/ |. i Komisja Służby Cywilnej utworzona w 1855 r. jako jeden z pierwszych ciel i.. a raportu Northcote’a i Trevelyana, wspomnianego w rozdziale II, mówiącym .. narodowych modelach administracji. Zmienił się-tam jednak polityczny oig.iii zajmujący się sprawami służby cywilnej. Od czasów Margaret Thatcher jest mm formalnie premier, który jednocześnie jest ministrem służby cywilnej. Uprzedni., od 1968 r., istniał osobny urząd ministra do tych spraw. Premierowi pomaga u tym zakresie Urząd Służby Publicznej i Nauki (Office of Public Servicc mul Science), wchodzący w skład Urzędu Gabinetowego.

Pozostałe cechy systemu amerykańskiego i brytyjskiego są jednak odmienne Podstawą podziału grup urzędników są w Wielkiej Brytanii, pomieszane ze sobą kryteria organizacyjne i fachowe. Prawie połowa urzędników należy do grupy admi nistracyjnej, pozostali - to grupa przychodu wewnętrznego, ubezpieczeń społeez nych, zawodowa i technologiczna, sekretarska i naukowa. W ramach grupy admim stracyjnej wyróżniano trzy kategorie: jako najwyższą, strukturę otwartą (niecałe 800 osób), następnie urzędników wykonawczych i na końcu sekretarzy. W 1996 r. naj wyższą kategorią stała się Senior Civil Sernice, obejmująca około 3 000 urzędników.

Najistotniejszą cechą Wielkiej Brytanii jest najdalej posunięta izolacja administracji od polityki. Doradcy polityczni - jak wiemy, bardzo nieliczni - nie są w żadnym stopniu uważani za część aparatu administracyjnego. Rekrutuje się ich spoza tego aparatu (co stanowi wielką różnicę w stosunku do francuskich gabinetów), mają oni szczególny status prawny (urzędników czasowych), a wszelkie formalne kontakty z osobami zatrudnionymi na podobnych stanowiskach w innych urzędach mogą nawiązywać tylko za zgodą stałych szefów administracji tych urzędów. Z kolei wszelkie stanowiska administracyjne - łącznie z urzędami stałych wiceministrów - są obsadzane w odpolityzowany sposób. Nominacja jest w praktyce dokonywana przez premiera lub właściwego ministra, na wniosek kolegium wyższych urzędników danego urzędu.

Kraje anglosaskie mają więc, jako cechę wspólną, występowanie szczególnej struktury organizacyjnej, formalnie czy tylko faktycznie niezależnej (jak w Wielkiej Brytanii), zajmującej się sprawami rekrutacji personelu administracji, zwłaszcza najwyższego, jak również - ogólniej - zapewnieniem jego profesjonalizmu oraz politycznej neutralności.

Zadania te we współczesnej administracji coraz częściej nazywa się - właśnie w ślad za terminologią anglosaską-zarządzaniem zasobami ludzkimi {hu-man resources management). Terminologię tę, jak i samodzielną instytucję tego zarządzania wprowadziła również - w ramach recepcji wielu rozwiązań amery-

1 |i li iii >1 i niii|i|t • | li | m i II w • 11111» iWlilluwo| lii|iiinlii In I \ 111< |*| I • 11    | -I

"    ¹ '| "llll ' III I* I * * I W I III I |'l I t III. 1111.1 III tlili 111 11 I I 1111    .111    'IH'| IJ'* III |l

I i mu u I i Iii / liii III llll li / llll [J, >m Ihui /lllhlli/th') W W li* 111 il'. | u Ilu ll 111. III i> Julii' i| im 111-111 il. i» 11 i,il I u \ i \ | I ii li i . i I iimri ylwiir.klili Mimo lilii I tUtu |l UMi> "lii' i ' hi • ilno i i'n pil II NMi|inr '.wuilowcj /.u Iiowniii miii ludsi |«, |"' 'I i ilu ii.i lun pm.} I ,i/il \ iii i,i 11111 | ni ńsl wows należy do jednego lu iim Ii I i u |mi

pi i .iii pi i * | śi u koiptiMI iln koi pil ll jfsl mulri i/,iillli liii iliiwin

i......i¹¹ ■' in.i iii/.lyim |.i gabinetów oznacza uznanie istnienia kalrgmii iii/ędiillum

i< • hm ukln /c politycznym.

W/mowano siv mi 11*j konstrukcji w naszym najnowszym nslnwndnu .lu u \ pi" ' nl/a|.|C w l^l)%r. szczególni) regulację stosunku zatrudnienia pi .u uwiula \* c iliinci u politycznym (Prezesa Rady Ministrów, wiceprezesa K.ul\ Mim im • jiuiir.iia oraz innego członka Rady Ministrów), jak równie/ /aliiidliienm dm ul

..... ■ • uh zajmujących inne kierownicze stanowiska pań .iw >\o Inna pi i

i sl< 'likami francuskich gabinetów są w zdecydowanri wi«,k " I pi p >11 -

-i mlowi urzędnicy czasowo oddelegowani do tych i/num.ii i........

'    i.) / k 11 z tym we Francji mówi się w ostatnich lat.u li u p*« i. pni i ......

in lirnkcjoiiaryzacji polityki, ale też i polity/iicji ndmlui lnu |i ' '

touklyka jest zbyt krótka, aby można było kii.su się u |al u I "lu u l..........

il u ar, poza stwierdzeniem, że na razie gabinety p"ln\. /1 o im • i m mii

niiipi się od innych komórek organizacyjnych urzędów su mm *. • o • "I..... puli

i mym charakterem zadań; zwłaszcza uwydatnia się lu w "dm........m. -i

i"", politycznych tworzonych u boku kierowników nieklm\ili m '■!"    ......

u\i h, co samo w sobie jest już nieporozumieniem.

We Francji nie ma ostrej granicy - takiej jak w Wielkie) lliyl.uill ml< d , .\nalem polityki i światem administracji, choć związek między polityk.i a .nimi iiisi racją jest nieco innego rodzaju niż w USA. Urzędników tradycyjna pi/ d u

luno we Francji na cztery klasy: A, B, C, i D. Klasa A stanowi pi;|i,| im, ......"lu

korpusu urzędniczego, z tym że jest ona bardzo niejednolita. Jej dwie ti/> i u aa nuwią nauczyciele szkół wyższych i średnich. Spośród reszty nnjlic/nie|M ,| i/Jonkowie najważniejszych korpusów technicznych: dróg i moslow, rolnielwa uraz górnictwa i specjalistycznych korpusów administracyjnych (jak pobuu v podatkowi i celnicy).

Najważniejsi są jednak - z natury rzeczy nieliczni - członkowie bardzo elii.u nych wielkich korpusów państwowych (Rady Stanu, dyplomatycznego, prelekm ralnego, Generalnej Inspekcji Finansów oraz Izby Obrachunkowej). Korpusy li kiedyś zupełnie odrębne, łączy dziś ujednolicony system rekrutacji i s/kolmiu. którego podstawę stanowi Narodowa Szkoła Administracji.

Szczególną kategorię stanowią wyższe stanowiska, na które lioniinm ji mj pozostawione decyzji rządu. W jej skład wchodzą, co do zasady, wszystkie m.i nowiska bezpośrednio podporządkowane premierowi lub ministrowi, ;i więi np stanowisko sekretarza generalnego rządu czy szczątkowe stanowiska sekielai \ generalnych ministerstw, stanowiska dyrektorów generalnych i dyrektorów. |.tl